بر محمد (ص) و بعضى ديگر گفته‌اند كه الف آلاء عميم او سبحانه است و لام لقاء رحمت او و يا لطف و رأفت او و ميم محبت ذاتى او يا ملك قديم او و يا الف بمعنى انا و لام لى و ميم منى يعنى (انا اللَّه ولى جميع صفات الكمال و منى الغفران و الاحسان) و يا ايما بمدد اجال اقوام بحساب جمل چنان كه قول ابو العاليه است متمسك بروايتى كه ماثور است كه چون يهودان نزد رسول (ص) آمدند آن حضرت الم البقرة را بر ايشان خواند ايشان حساب آن كردند و گفتند كه بمدت اين در دين اسلام داخل خواهيم شد كه هفتاد و يك سال است حضرت تبسم فرمود ايشان گفتند مگر الم بمعنى غير اين هست فرمود كه المص و الر و الم گفتند اين معنى را بر ما خلط كردى و نميدانيم كه بكدام از اين اخذ نمائيم پس تلاوت آن حضرت اين آيه را بر ايشان باين ترتيب و تقرير او بر استنباط ايشان دليل است بر آنكه از براى مدد اجال است و اين دلالت اگر چه عربى نيست ليكن بجهت اشتهار آنست در ميان مردمان تا آنكه عرب آن را ملحق ساخته‌اند بمعربات چون مشكات و سجيل و قسطاس و يا اشعار بر حروف مبسوطه كه مقسم بهااند بجهت شرافت آن چه آنها بسايط اسماء اللَّه و ماده خطاب آنند چنان كه از ابن عباس و عكرمه نقلكرده اند كه اين حروف از اسماء الهيند كه او سبحانه بآنها قسم ياد كرده و كسانى كه قائلند بآنكه اين الفاظ اسماء سورند جواب از اين اقوال مذكوره و قدح مذكور داده‌اند باين وجه كه معهود نيست كه اين الفاظ مزيده باشند از براى تنبيه چه حروف تنبيه حروف معهوده‌اند و اينها غير معهودند و دلالت بر انقطاع و استيناف هم چنان كه لازم اين حروفست لازم غير آن نيز هست اگر آن غير در فواتح سور واقع شود پس تخصيص بآن بى‌وجه باشد و بر تقدير تسليم كه اين دلالت بر انقطاع و استيناف مخصوص باين الفاظ باشد لكن مقتضى آن نيست كه آنها را معنى ديگر نباشد در حيز آن و مستعمل نيست كه اين الفاظ از براى اختصار باشند در لغت عرب و شعر مذكور كه متمسك به است شاذ است و خارج و قياس و قاعده و اما قول ابن عباس و غير او مراد از آن تنبه است بر آنكه اين حروف منبع اسما و مبادى خطابند و تمثيل با مثله حسنه و لهذا عدد هر يك از حروف نموده از كلمات متباينه چه لام را يك بار از لطف گرفته‌اند و بار ديگر از اللَّه و يك بار ديگر از جبرئيل نه آنكه مراد وى تفسير باشد و تخصيص باين معانى دون غير آن بجهت عدم مخصص در آن لفظا و معنى و همچنين اين الفاظ مستعمل نيستند از براى حساب جمل تا ملحق بمعربات باشند و حديث مذكور دلالت نميكند باين بجهت آنكه ممكن است كه تبسم پيغمبر (ص) بجهت تعجب باشد از جهل يهود و اينكه مقسم بها باشند اگر چه غير ممتنع است اما محتاج‌اند باضمار اشيايى كه هيچ دليلى بر آن نيست مانند فعل و حرف و ساير آنچه قسم بر آن موقوفست و بنا بر اينكه سماى سور باشند اعتراض كرده‌اند كه اين قول يخرج حروف مقطعه است از آنچه در لغت عرب شايع‌