العداوة كه بوساوس خود خاطر شما را متزلزل و متفرق ميسازد شعبى از جابر روايت كرده كه روزى عمر خطاب گفت يا رسول اللَّه ما از يهود سخنان نيكو ميشنويم دستورى ده تا آن را بنويسيم فرمود

أ متهوكون انتم كما تهوكت اليهود و النصارى لقد جئتكم بملة بيضاء نقية و لو كان موسى حيا ما وسع له الا اتباعى‌

يعنى متردد و متشكك مباشيد چنان كه يهودان و ترسايان تردد و شك كردند بتحقيق كه من آورده‌ام بشما ملتى نورانى و پاكيزه و اگر موسى زنده ميبود او را هيچ راهى ديگر نبود مگر پيروى من كردن‌ فَإِنْ زَلَلْتُمْ‌ پس اگر بلغزيد شما از دخول در اسلام و جاده شرع و احكام قرآن‌ مِنْ بَعْدِ ما جاءَتْكُمُ الْبَيِّناتُ‌ از پس آنكه آمد بشما آيات و حجج بينه كه شاهدند بر آنكه دين اسلام حق است و آن آيات بينه تسهيل تكليف است از اقدار و تمكين و ازاحه علت و نصب ادله عقليه و بعثت انبيا و انزال كتب و گويند كه مراد به آن احكام حلال و حرام است‌ فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ‌ پس بدانيد كه خداى‌ عَزِيزٌ غالب است و قادر بر عقوبت مخالفان دين كه عاجز نميشود بر انتقام كشيدن از ايشان‌ حَكِيمٌ‌ محكم كار است كه انتقام نكشد الا بحق‌

بعد از آن ذكر وعيد ديگر مى‌كند و ميگويد هَلْ يَنْظُرُونَ‌ آيا چشم ميدارند استفهام بمعنى نفى است و لهذا بعد از آن حرف استثنا واقع شده يعنى چشم نميدارند و انتظار نميكشند اينان كه بكلى در دايره اسلام داخل نميشوند إِلَّا أَنْ يَأْتِيَهُمُ اللَّهُ‌ مگر آن را كه بيايد بديشان خدا يعنى عذاب او يا امر او كقوله‌ أَوْ يَأْتِيَ أَمْرُ رَبِّكَ‌ و قوله (فجاءهم باسنا) يا تقدير اينست كه (او ياتيهم اللَّه بباسه) كه حذف هاتى به شده بجهت دلالت‌ أَنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ‌ به آن يعنى بيارد خداى عذاب خود را فِي ظُلَلٍ‌ در سايبانها مِنَ الْغَمامِ‌ از ابر سفيد رقيق چنان كه عذاب قوم شعيب كه در يَوْمِ الظُّلَّةِ بود و ظلل جمع ظلة است مانند قلة و قلل و آن هر چيزيست كه سايه اندازد و انزال عذاب از سحاب ابيض جهت آنست كه آن مظنه رحمت است پس هر گاه كه عذاب از آن صادر شود افظع و اهول باشد زيرا كه صدور شر از جايى كه مظنه خير باشد موجب مزية اصعبية آن خواهد بود وَ الْمَلائِكَةُ و بيايند فرشتگان چه ايشان واسطه‌اند در اتيان امر يا بيارند عذاب او را زيرا كه ايشان موكلند بر عذاب‌ وَ قُضِيَ الْأَمْرُ و گذارده شود كار يعنى امر بهلاك ايشان تمام گردد و جزاى هر كس باو رسد و وضع ماضى در موضع مستقبل جهت‌