كفروا) بر آنان كه نگرويدند از مشركان عرب و يا آنكه معنى آنست كه يهود قبل از بعثت بر مشركان عرب ميگشودند باب علمى را كه بر ايشان مسدود بود يعنى ايشان را اعلام ميكردند كه نزديك شده كه پيغمبرى مبعوث شود و بيان آن كند كه ما بر حقيم و شما بر باطل و مصدق پيغمبر ما و كتاب ما باشد و شما را بكشد مانند كشتن عاد و ارم و بنا بر معنى اخير سين از براى مبالغه است و اشعار بآنكه يهود از نفس خود طلب فتح ميكردند بر مشركان و يا آنكه از يكديگر طلب فتح و علم ميكردند يعنى از علماى خود كه پيغمبر آخر الزمان كى ظاهر گردد تا مشركان را بقتل آرد و ما را از دست ايشان خلاصى دهد فَلَمَّا جاءَهُمْ‌ پس آن وقت كه آمد بديشان‌ ما عَرَفُوا آن چيزى را كه شناخته بودند در تورية از حق كه محمد و قرآنست‌ كَفَرُوا بِهِ‌ كافر شدند بآن چه ايشان را گمان بود كه پيغمبر از بنى اسحاق باشد چون اسمعيلى بود كافر شدند و يا بجهت حسد و خوف بر فوت رياست از ايشان بآن نگرويدند فَلَعْنَةُ اللَّهِ‌ پس لعنت خدا و دورى از رحمت او عَلَى الْكافِرِينَ‌ بر ناگرويدگان است كه بدانش خود كار نكردند و عناد و جحود ورزيدند وضع ظاهر در موضع ضمير تسجيلست بر كفر ايشان يعنى دلالت بر آنكه وقوع لعن بر ايشان جهت كفر ايشان بود بحق كه محمد است ص پس الف و لام براى عهد است و ميشايد كه براى جنس باشد و شامل جميع كفار اولين و آخرين زيرا كه كلام در بيان حال ايشانست‌

پس در بيان ذم ايشان بر ايثار دنيا بر دين ميفرمايد كه‌ بِئْسَمَا اشْتَرَوْا بِهِ أَنْفُسَهُمْ‌ ما نكره است بمعنى شي‌ء كه مميز فاعل بئس است كه در او مستتر است و اشتروا صفت آنست يعنى بد است آن چيزى كه فروختند و بدل كردند بآن بهره نفسهاى خود را أَنْ يَكْفُرُوا بِما أَنْزَلَ اللَّهُ‌ مخصوص بذمست يعنى بد چيزيست آنكه كافر ميشوند بآنچه فرو فرستاد خداى از حق كه قرآنست‌ بَغْياً از جهت طلب كردن آن چيزى كه شايسته آن نيستند و حسد بردن بر آن اين علت يكفروا است نه اشتروا بجهت وقوع فصل يعنى كافر شدند بآن بجهت حسد أَنْ يُنَزِّلَ اللَّهُ‌ بر آنكه فرو ميفرستد خداى‌ مِنْ فَضْلِهِ‌ از فضل خود كه آن كتابست و مطلق وحى‌ عَلى‌ مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ‌ بر آن كس كه خواهد از بندگان خود كه سزاوار اين باشد كه او را براى رسالة برگزيند يعنى محمد ص‌ فَباؤُ بِغَضَبٍ‌ پس بازگشتند يهود بخشمى از خداى‌ عَلى‌ غَضَبٍ‌ بر بالاى خشمى ديگر يكى بجهت كفر و ديگرى بجهت حسد بر افضل خلايق كه محمد است و يا اول بجهت انكار عيسى و انجيل و ثانى بجهت انكار محمد ص و قرآن و يا اول بجهة