شهادت خويش آگاه بود؛ ولى شهادت را مقصد مى‌دانست، نه مقصود»، هدفمندى حادثه عاشورا را در دو لايه، توضيح مى‌دهيم.

لايه اوّل‌

در اين لايه، مسئله هدف از حادثه عاشورا از نگاه امام حسين عليه السلام و بر اساس مبانى كلّى امامت، تحليل مى‌شود.

امام حسين عليه السلام، در سخنان، خطابه‌ها و نامه‌هاى خود، براى رفتار خويش، اهدافى را بيان مى‌دارد. برخى از اين اهداف، در مرحله امتناع از بيعت با يزيد، بازگو مى‌شود و برخى، در مرحله حركت از مدينه به سمت مكّه و برخى، در مرحله حركت از مكّه به سوى كوفه.

به سخن ديگر، امام حسين عليه السلام در سخنان و نامه‌هاى نسبتاً فراوانش، براى امتناع از بيعت با يزيد، علل و اهدافى و براى حركت خود از مدينه به مكّه و از آن جا به سمت كوفه، علل و اهداف ديگرى مطرح مى‌سازد.

در بخش نخست، امام حسين عليه السلام، فسق يزيد و استحقاق بيشتر خود براى حكومت را مطرح مى‌كند. امام عليه السلام، خطاب به فرماندار مدينه مى‌فرمايد:

أيُّهَا الأَميرُ! إنّا أهلُ بَيتِ النُّبُوَّةِ، وَ مَعدِنُ الرِّسالَةِ، وَ مُختَلَفُ المَلائِكَةِ، وَ مَحَلُّ الرَّحمَةِ، وَ بِنا فَتَحَ اللَّهُ وَبِنا خَتَمَ، وَ يَزيدُ رَجُلٌ فاسِقٌ شارِبُ خَمرٍ، قاتِلُ النَّفسِ المُحَرَّمَةِ، مُعلِنٌ بِالفِسقِ، مِثلى لا يُبايِعُ لِمِثلِهِ، وَ لكِن نُصبِحُ وَ تُصبِحونَ، وَ تَنتَظِرُ وَ تَنتظرُونَ، أيُّنا أحَقُّ بِالخِلافَةِ وَ البَيعَةِ[1].

اى امير! ما خاندان نبوّت، و معدن رسالت، و محلّ آمد و شدِ فرشتگان، و جايگاه رحمت هستيم. خداوند، امور را با ما مى‌گشايد و با ما مى‌بندد؛ و يزيد، مردى فاسق، باده‌گسار، آدمكُش و اهل فسق و فجورِ آشكار است. همانند منى، با كسى همانند او، بيعت نمى‌كند؛ ولى ما و شما، صبح مى‌كنيم و منتظر مى‌مانيم، تا معلوم‌

[1] الفتوح: ج 5 ص 13، مقتل الحسين عليه السلام، خوارزمى: ج 1 ص 183.