يك. پيش‌فرض‌ها

بى‌ترديد، حادثه عاشورا و حركت امام حسين عليه السلام را نمى‌توان خارج از معتقدات و باورهاى مسلّم شيعه- كه برگرفته از قرآن و سنّت و تاريخ است-، و نيز مسلّمات عقلى و عُقلايى، تحليل كرد. اين باورهاى مذهبى و مسلّمات عقلى و عقلايى، پيش‌فرض‌هاى ما را در اين مسئله، تشكيل مى‌دهند كه فهرستوار به مهم‌ترين آنها، اشاره مى‌گردد:

1. اهداف كلّى امامت و خلافت الهى‌

شيعيان، در بحث اثبات امامت، علاوه بر احاديث مسلّم نقل شده از پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله، براى ضرورت امامت، به امورى استناد مى‌كنند كه آنها را شئون امامت مى‌دانند؛ امورى همچون:

1. تبيين و تشريح قرآن و سنّت پيامبر خدا؛

2. تلاش براى حفظ و نگهدارى دين از نابودى و انحراف؛

3. تلاش براى تحقّق دين؛

4. الگو بودن.

روشن است كه اين اهداف كلّى، بر سراسر زندگى امامان عليهم السلام، سايه افكنده است و تمام اقوال و افعال و حتّى حيات و ممات آن بزرگواران، در مسير تحقّق اين اهداف بوده است.

2. علم ائمّه عليهم السلام به غيب‌

يكى از باورهاى قطعى و ضرورى نزد شيعيان، آگاهى امامان عليهم السلام از غيب است. گرچه در اندازه و چگونگى آن، اختلاف نظرهاى اندكى وجود دارد، ولى در اصل آن، هيچ ترديدى نيست. البتّه شيعيان، اين آگاهى از غيب را به اذن خدا و در طول علم الهى و در رتبه انسان، جاى مى‌دهند. مستند اين باور، روايت‌هاى فراوانى است كه در