فصل يكم: كتاب‌شناسى تاريخ عاشورا[1]

در باره تاريخ نهضت امام حسين عليه السلام و بويژه عاشورا و نيز در موضوع عزادارى بر امام حسين عليه السلام و نقل مَقتل ايشان، كتاب‌هاى بسيارى در طول تاريخ، نگاشته شده است كه اين، خود، نشان از اهتمام عالمان و محقّقان مسلمان، بدين مسئله دارد.[2]

اين منابع از لحاظ اعتبار و دقّت در نقل و تحليل، يكسان نيستند و مى‌توان آنها را به دو دسته كلّىِ: قابل استناد و غير قابل استناد (ضعيف)، تقسيم كرد. البته اين تقسيم‌بندى فقط در كتاب‌هايى صادق است كه در دسترس اند؛ زيرا دسته ديگرى از منابع- كه «منابع مفقود» ناميده مى‌شوند-، تنها در فهرست‌نامه‌ها مورد اشاره قرار گرفته‌اند و اكنون دسترس مستقيم به آنها ممكن نيست، هر چند برخى اخبارشان، به كتاب‌هاى ديگر، راه يافته است.

بنا بر اين، براى هر پژوهشى در باره تاريخ عاشورا و عزادارى، چهار دسته منبع وجود دارد:

[1] اين فصل، با همكارى فاضل ارجمند جناب آقاى عبد الهادى مسعودى، نگارش يافته است.

[2] جهت آگاهى بيشتر، ر. ك: كتاب‌شناسى تاريخى امام حسين عليه السلام، محمد اسفنديارى؛ كتاب‌شناسى امام حسين عليه السلام، نجفقلى حبيبى( كه در كتاب اوّل، بيش از هزار اثر و در كتاب دوم، 879 اثر، معرّفى شده است)؛ معرّفى و نقد منابع عاشورا، سيّد عبد اللَّه حسينى؛ پژوهشى در مقتل‌هاى فارسى، محمّد على مجاهدى؛ كتاب‌شناسى امام حسين عليه السلام: كتاب‌نامه، حشمت اللَّه صفرعلى‌پور و ديگران؛ عاشورا نامه: ج 4( كتاب‌شناسى)؛« مأخذشناسى عزادارى»، محمّد نورى( چاپ شده در: فرهنگ انديشه، ش 17).