تعطيلى كشانده مى‌شد؛ امّا برپايى عزادارى‌ها تا سقوط فاطميان ادامه يافت.

با آمدن ايّوبيان كه تلاشى گسترده براى زدودن فرهنگ تشيّع به كار بستند، طبيعى بود كه از اقامه عزا نيز جلوگيرى شود. با اين همه، در مناطق دور از مركز (مانند: شام، حلب و شمال عراق)، شيعيان، حضور داشتند و از هر فرصتى براى فراز آوردن شعائر خود، از جمله برگزارى مجالس عزا، بهره مى‌گرفتند.

مرحله پنجم: عزادارى در سده‌هاى ششم تا نهم هجرى‌

سده ششم‌

مناطق شيعى ايران و عراق، سده ششم هجرى را با ادامه حاكميت سلجوقيان آغاز كردند. در اين روزگار، هنوز فاطميان شيعىِ اسماعيلى بر مصر حكم مى‌راندند. سلجوقيان، با گذشت زمان، از سختگيرى‌هاى خود كاستند و شيعيان، به تدريج و با دست يافتن به آزادى بيشتر، عزادارى عاشورا را علنى كردند.

در سده ششم هجرى، گزارش عبد الجليل رازى قزوينى در كتاب نقض، بسيار گوياست. رازى از يك سو، به شبهه‌ها پاسخ مى‌گويد و از سوى ديگر، عزادارى اهل سنّت را در مناطق مختلف، گزارش مى‌كند تا آن را جريانى طبيعى، انسانى و دينى نشان دهد. نيز از مجالس سوگوارى دو واعظ معروف (على بن حسين غزنوى و قطب الدين مظفّر امير عبادى)، سخن به ميان مى‌آورد و اين كه تعزيت امام حسين عليه السلام، همه ساله در روز عاشورا، به بغدادْ تازه است، همراه با نوحه و فرياد.[1]

سده هفتم‌

سده هفتم، همراه است با روى كار آمدن دولت خوارزم‌شاهى در شرق بلاد اسلام و احياى مجدّد خلافت عبّاسى كه به هنگام حاكميت آل بويه و سلجوقيان بر بغداد، جز اسمى از آن، باقى نبود.

بر پايه گزارش‌هاى موجود، اقامه عزادارى در اين قرن، چونان قرن ششم است و

[1] كرب، به معناى رنج است.