نكته قابل توجّه، اين كه تاريخ عاشورا، بيشتر از بسيارى موضوعات ديگر، داراى منابع معتبر و قابل استناد است و مرثيه‌سرايان متعهّد و آگاه، اصولًا نيازى به استفاده از منابع غير قابل استناد ندارند. به گفته شهيد مطهّرى:

اگر كسى تاريخ عاشورا را بخواند، مى‌بيند از زنده‌ترين و مستندترين و از پُرمنبع‌ترين تاريخ‌هاست. مرحوم آخوند خراسانى‌[1] فرموده بود: آنها كه به دنبال روضه نشنيده مى‌روند، بروند روضه‌هاى راست را پيدا كنند كه آنها را احَدى نشنيده است‌[2].

شمارى از مرثيه‌سرايان مى‌پندارند كه هر چه چاپ و منتشر شد، قابل استناد است و كارى با اعتبارِ منبع ندارند.

بسيارى از مطالب بى‌اساس و دروغى كه موجب وَهْن اهل بيت عليهم السلام است و متأسّفانه به عنوان مرثيه مطرح مى‌گردند، ريشه در منابع غير معتبر دارند و از اين رو، منبع‌شناسى، نخستين شرط ذاكران و مرثيه‌سرايان راستين تاريخ خونبار عاشوراست و كسانى كه فاقد اين شرط اند، هر چه قدر هم كه با اخلاص باشند، شايستگى لازم را براى ذكر مصيبت اهل بيت عليهم السلام ندارند.

سه. گزارش‌هاى ذلّت‌بار

حسين بن على عليه السلام، مظهر عزّت الهى و عاشورا، جلوه‌گاه حماسه و عزّت حسينى، و شعار دشمن‌شكن «هَيهاتَ مِنّا الذّلة!»، ميراث گران‌بهاى اوست. در منابع معتبر،

[1] سفرنامه ابن بطوطه: ج 1 ص 116.

[2] علّامه مجلسى مى‌گويد: مُراد از والاى والايان( العلىّ الأعلى) جبرئيل عليه السلام است و« جلوه‌گر شدن»، كنايه از نهايت تجلّىِ علمى است و« نيكويى صورت»، كنايه از تجلّى صفات كمال خداوند متعال براى اوست و« دست نهادن»، كنايه از سرازير كردن رحمت است.