خاص و پرخاشگرانه به آنان داده بود. آنان، مغرور از قدرت نظامى و فتوحات خويش، در برابر هر تحوّلى پرخاش كرده، با شورشگرى، در صدد بازيابى هويت خويش و به دست آوردن منفعت بودند.

پنج. قبيله‌گرايى‌

قبيله‌گرايى حاكم بر عراق و جزيرة العرب، در كوفه نيز نمود داشت و افراد قبيله، به رئيس قبيله خويش، بيش از رئيس حكومت، وابسته بودند. از سوى ديگر، سياست‌مَدارانى همچون معاويه و ابن زياد، با تطميع رؤساى قبائل، از توانايى آنان بر ضدّ امامان شيعه عليهم السلام، استفاده مى‌كردند.