قرار مى‌گيرد. نادانى، فصل مشترك آغاز و انجام اين پيوستار است.

ز. پشيمانى‌

آنچه مشخّص است، يكى از منابع ايجاد سستى، «توانى» است. توانى، همان طور كه پيش از اين توضيح داده شد، به معناى كوتاهى و اهمالكارى است كه در انجام امور زندگى، شكل مى‌گيرد. امّا بروز همين حالت نيز خود، معلول علّتى است كه حديثى از امام باقر (ع)، ما را به آن، ره‌نمون مى‌سازد. امام باقر (ع) ما را از ضعف نشان دادن و كوتاهى كردن، بر حذر داشته، مى‌فرمايد:

إِياك وَ التَّوَانِى فِيمَا لَا عُذْرَ لَك فِيهِ فَإِلَيهِ يلْجَأُ النَّادِمُونَ.[1]

زنهار از اهمالكارى و كوتاهى در آنچه برايت، عذرى نيست؛ چرا كه پشيمان‌ها بدان پناه مى‌برند.

امام (ع) علّت اين تحذير را وجود ساز و كارى مى‌داند كه فرد پشيمان، در آن، سستى را پناهگاه خود و تنها راه فرار از آسيب‌هاى موجود مى‌داند. فرد پشيمان، به ضعف و كوتاهى پناه مى‌بَرَد و آن را تنها راه فرار از مسؤليت‌هايى مى‌داند كه ناگزير از انجام دادن آن است. اين زنجيره، بستر نامناسبى را در زمينه‌هاى مختلف وظايف فردى، اجتماعى و معنوى، شكل خواهد داد.

ح. گناه‌

انسان، آن‌گاه كه مبتلا به نافرمانى در پيشگاه خداوند متعال مى‌شود، به دنبال گذشت و عفو پروردگار است، تا نشاط درونى خود را باز يابد

[1]. تحف العقول، ص 285