و اگر اين زمينه به وجود نيايد، آثار گناهان، او را به نقطه مقابل نشاط خواهند بُرد كه چيزى جز سستى و كسالت نخواهد بود. در يكى از مناجات‌هاى رسول اكرم، آمده است:

إلهى، إلهى، إلهى! أسئلك راغباً واقصدك سائلًا واقفاً بين يديك متضرّعاً إليك أن أقنطتنى ذنوبى نشطنى عفوك.[1]

بار خدايا، بار خدايا، بار خدايا! از تو با شوق مى‌خواهم و در پيشگاهت، در حال پريشانى، همچون گدايى، تو را قصد مى‌كنم. اگر گناهانم مرا نااميد كنند، عفو تو، مرا بانشاط مى‌گردانَد.

گناهان، يأس و نوميدى را در انسان رشد مى‌دهند و به تبع آن، سستى و خمودى را در درون انسان، نهادينه مى‌كنند و مانع به وجود آمدن نشاط مى‌شوند؛ امّا وجود عاملى همچون عفو پروردگار، اين زمينه را از بين مى‌برد و مى‌تواند اين مانع را از پيشِ روى بردارد.

سه: پيامدهاى سستى‌

شكل‌گيرى سستى، به منزله آسيبى روانى، باعث پيامدهاى منفى در وجود انسان خواهد شد. اين پيامدها، از جنبه‌هاى مختلف، قابل بررسى است. مجموعه روايات مربوط به اين پيامدها، موارد مختلفى را بيان نموده‌اند. كه مى‌توان در چند گروه، آنها را طبقه‌بندى نمود كه در ادامه به آنها خواهيم پرداخت.

الف. پيامدهاى فردى‌

پيامدهاى فردى سستى خودْ، چندين مورد است كه در زير به آنها اشاره مى‌شود.

[1]. مصباح المتهجّد، ص 320.