فرزندان خود مى‌باشد.

از ميان حقوقى كه براى پدر شمرديم، مادر فقط حقّ ولايت را ندارد وگر نه ساير حقوق پدر را به طور قوى‌ترى دارا مى‌باشد.

شخصى خدمت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله رسيد و گفت:

«يا رَسُولَ اللَّهِ مَنْ ابَرُّ؟»[1]

در حقّ چه كسى نيكى كنم؟

پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود:

«امَّكَ»[2]

يعنى در حقّ مادرت نيكى كن.

آن مرد تا سه بار همين سؤالِ خود را تكرار كرد و پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله هر بار فرمود:

به مادرت نيكى كن. سپس در مرتبه چهارم كه آن فرد سؤالش را تكرار كرد، پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: در حقّ پدرت نيكى كن!

مردى به نام زكريّا بن ابراهيم، خدمت امام صادق عليه السلام رسيد و گفت: من قبلًا مسيحى بوده‌ام و اكنون مسلمان شده‌ام.

پدر و مادر من هنوز مسيحى هستند. رفتار من با آنها چگونه باشد؟ آيا رابطه و رفت و آمدم را با آنها قطع كنم و كارى با آنها نداشته باشم؟

حضرت فرمود: خير. آنگاه حضرت، حقوق پدر و مادر را به او آموخت و به او دستور داد كه با پدر و مادرش با احترام كامل رفتار كند.

وقتى كه آن مرد به نزد خانواده‌اش باز گشت، مادرش متوجه شد كه او مسلمان شده و ديد كه رفتارش كاملًا عوض شده است؛ به خواسته‌ها و نيازهاى پدر و مادرش رسيدگى مى‌كند و آنها را برآورده مى‌سازد و مانند يك خدمتگزار و يك پرستار، با گفتار و كردارش به آنها محبت مى‌كند.

روزى مادرش به او گفت: پسرم! وقتى كه تو هم‌كيشِ ما بودى و دين ما را داشتى، جور ديگرى بودى، ما را اذيت و آزار مى‌كردى؛ اكنون كه مسلمان شده‌اى، با محبتِ فراوان از ما پرستارى مى‌كنى، چرا اين طور شده‌اى؟

پسرش گفت: رئيس مذهبمان به من گفته است كه با مسلمان شدنِ من و مسيحى بودنِ پدر و مادرم، حقّ شما از عهده من ساقط نمى‌شود. چون مسلمان شده‌ام و مى‌خواهم به اسلام عمل كنم، به من دستور داده است كه با شما اين گونه رفتار كنم.

مادرش به او گفت: فرزندم! اين حرف، حرف پيغمبرها است. آيا رئيس مذهب شما پيغمبر است؟ پسرش به او گفت: خير، او پيغمبر نيست و بعد از پيامبر اسلام، ديگر پيامبرى نخواهد آمد؛ رئيس مذهب ما از اوصياء و فرزندان پيامبر اسلام است.

مادرش به او گفت: اسلام دين خوبى است، من هم مى‌خواهم مسلمان شوم، چگونه بايد مسلمان شوم؟ فرزندش هم اسلام را به او تلقين كرد و او مسلمان شد.[3] تا اينجا آنچه كه عرض كردم، حق پدر و مادر بر عهده فرزندان بود.

حق فرزند بر عهده پدر و مادر نيز خيلى گسترده است. قبل از آنكه فرزند به دنيا بيايد، وجود فرضىِ او، حقوقى را بر عهده پدرش واجب مى‌كند. انسان موظّف است با خانمى ازدواج كند كه مادرى خوب براى فرزندان احتمالىِ آينده او باشد؛ يعنى هر چند هنوز ازدواج نكرده و بچه‌دار نشده است، اما فرزندان احتمالىِ آينده او اين حق را بر گردنش دارند.

يكى ديگر از حقوق فرزندان بر پدر و مادر از نظر اسلام، انتخاب نام نيك براى آنها است. انسان بايد براى فرزندش‌

[1]- ر. ك: علامه مجلسى، بحار الانوار، ج 74، ص 49.

[2]- همان.

[3]-/ ر. ك: علامه مجلسى، بحار الانوار، ج 47، ص 374 و ج 74، ص 53.