درآمد فدک نیازمندی، زیرا اگر فردا مشرکان عرب بر ضد مسلمانان قیام کردند، از کجا هزینه جنگی آنها را تأمین خواهی کرد و بعدا نامه را گرفت و پاره نمود. [1] اینجا است که انسان به واقعیت سخن یکی از متکلمان شیعه اذعان پیدا میکند. ابن ابی الحدید میگوید: من به یکی از متکلمان امامیه، به نام «علی بن نقی» گفتم: دهکده فدک آنچنان وسعت نداشت و سرزمین به این کوچکی که جز چند نخل بیشتر در آنجا نبود، این قدر ارزش نداشت که مخالفان فاطمه در آن طمع ورزند. [2] او در پاسخ من چنین گفت: تو در این عقیده اشتباه میکنی. شماره نخلهای آنجا از نخلهای کنونی کوفه کمتر نبود. به طور مسلم، ممنوع ساختن خاندان پیامبر از این سرزمین حاصلخیز، برای این بود که مبادا امیر مؤمنان از درآمد آنجا برای مبارزه با دستگاه خلافت کمک بگیرد. از این رو، نه تنها فاطمه را از فدک محروم ساختند، بلکه کلیه بنی هاشم و فرزندان عبد المطلب را از حقوق مشروع خود، یعنی خمس غنایمی که سپاهیان اسلام در زمان خلفا به دست میآوردند، هم بینصیب نمودند. بیتردید، جمعیتی که باید دنبال زندگی بروند و با کمال نیازمندی به سر ببرند، هرگز اندیشه مبارزه با وضع موجود را در دماغ خود نمیپرورانند. [3] همو، از یکی از مدرسان بزرگ مدرسه غربی بغداد «علی بن الفارقی» این جمله را نقل میکند و میگوید: [4] من به وی گفتم: آیا دختر پیامبر در ادعای خود راستگو بود؟ گفت بلی. گفتم: آیا خلیفه میدانست او زنی راستگو است؟ گفت بلی. گفتم چرا خلیفه حق مسلم او را در اختیارش نگذاشت؟ در این موقع استاد لبخندی زد و با کمال وقار گفت: اگر خلیفه سخن فاطمه را از این جهت که زنی راستگو است، میپذیرفت و بدون درخواست شاهد، فدک را به وی رد میکرد، فردا از این موقعیت به سود [1]. سیره حلبی، ج 3، ص 362. [2]. ما موقعیت حاصلخیزی فدک را، در اول مقاله از کتاب مراصد الاطلاع به طور اجمال نقل کردیم. [3]. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج 16، ص 236. [4]. همان، ص 284.