(مسأله 430) دفن مرده در قبر مردهاى ديگر حرام است، اگر چه به صورت اتّفاقى باز شده باشد، مگر در سه مورد:

1- محلّ قبر به ميّت اولى اختصاص نيافته باشد، بلكه روال بر اين باشد كه هر وقت ايجاب كند ميّت ديگرى نيز در آنجا دفن شود.

2- ميّت قبلى را در آورده به محلّ ديگرى انتقال داده باشند.

3- مرده قبلى پوسيده شده، به خاك تبديل شده باشد و ديگر آنجا محلّ دفن آن شخص محسوب نشود.

(مسأله 431) در برخى از روايات از جا به جا كردن ميّت از شهرى كه در آن وفات كرده نهى شده است. اين روايتها اگر چه ضعيف ميباشند ولى رعايت آنها شايسته است، امّا واجب نمى باشد، و به طورى كه سيره مسلمانان از صدر اسلام بر آن جارى شده، انتقال دادن آنها اشكالى ندارد.

(مسأله 432) خوب است اموات را به اماكن متبرّكه، چون مكّه معظّمه و مشاهد مشرّفه منتقل كنند، كه در حديث آمده است: هر كس در حرم مكّه دفن شود از فزع اكبر روز قيامت در امان است و هر كس در نجف اشرف يا ديگر مشاهد مشرّفه دفن شود، سؤال نكير و منكر از او ساقط ميشود.

(مسأله 433) نبش قبر ميّت به گونهاى كه پيكرش آشكار گردد، اگر موجب هتك حرمت او باشد، مثل اين كه بوى آن پخش شود و يا دگرگونى چهرهاش ظاهر شود، حرام است.

(مسأله 434) نبش قبر در صورتى كه موجب هتك حرمت نباشد نيز بنابر احتياط واجب جايز نيست، مگر در چند مورد:

1) اگر ميّتى بدون غسل يا كفن و يا به صورت غير شرعى دفن شده، و هنوز فاصلهاى نشده كه در بدن تغييرى حاصل شود و در اثر نبش قبر هتك‌