با جوانى پسرش، عبدالله و تحت تأثير وى، از خط اهل‌بيت (عليهم السلام) جدا شد؛ چنان‌كه امام على (ع) با اشاره به اين مسئله، زبير را تا پيش از آن، از اهل‌بيت به شمار آورده و در حق وى فرموده بود: «ما زال الزبير منّا اهل البيت حتى نشأ له عبدالله».[712]

عمر به هنگام سخن گفتن از اشخاصى كه شايستگى خلافت پس از وى را داشتند، وجود صفاتى مانند بخل‌[713]، حرص‌[714]، كج‌خلقى‌[715] و كم‌حوصلگى‌[716] را در زبير، مانع از انتخاب وى براى جانشينى خود، بيان كرد.[717] اما او را به عنوان يكى از شش نفر اعضاى شوراى خلافت در سال 22 ه. ق، انتخاب كرد. زبير نيز در همان مجلس، عمر را فاقد برترى بر اعضاى شوراى خلافت، در نسب و سابقه در اسلام و نزديك بودن به رسول خدا (ص) براى خلافت دانست‌[718] و در جريان اين شورا، به نفع امام على (ع)، كناره‌گيرى كرد.[719] همچنين او در ميان محاصره كنندگان خانه عثمان، حضور داشت‌[720] و آنان را به كشتن عثمان به دليل اينكه دين را تغيير داده بود، تشويق كرد. اين گزارش‌ها، مواضع زبير را از تندترين موضع‌گيرى‌هاى ضد عثمان، دانسته‌اند.[721]

پس از قتل عثمان، زبير از نخستين افرادى بود كه مقابل همگان، با امام على (ع) بيعت كرد.[722] او اين بيعت را براساس توافق شوراى اصحاب دانست.[723] پس از بيعت عمومى مردم‌

[712] . الإمامة و السياسة، ج 1، ص 28؛ شرح نهج البلاغة، ج 6، ص 10؛ اسدالغابة، ج 3، ص 139.

[713] .، أنساب الاشراف ج 5، ص 502؛ تاريخ اليعقوبى، ج 2، ص 158.

[714] . تاريخ المدينة المنورة، ج 3، ص 882؛ لسان العرب، ابن منظور، ج 6، ص 208؛ بحار الانوار، المجلسى، ج 31، ص 62.

[715] . تاريخ المدينة المنورة، ج 3، ص 884.

[716] . الإمامة و السياسة، ج 1، ص 43؛ البدء و التاريخ، ج 5، ص 190.

[717] . الإمامة و السياسة، ج 1، ص 43؛ تجارب الأمم، ج 1، ص 419.

[718] . شرح نهج‌البلاغة ج 1، ص 185.

[719] .، أنساب الاشراف ج 5، ص 505؛ الامامة والسياسة، ج 1، ص 44؛ تاريخ اليعقوبى، ج 2، ص 160.

[720] . الفتوح، ج 2، ص 418.

[721] . شرح نهج‌البلاغة، ج 9، ص 36؛ تاريخ يعقوبى، ج 2، ص 175؛ الكامل، ج 3، ص 174.

[722] .، تاريخ الطبرى ج 4، ص 428؛ الفتوح، ج 2، ص 436؛ البدء و التاريخ، ج 5، ص 209.

[723] . الإمامة و السياسة، ج 1، ص 65؛ شرح ابن ابى الحديد، ج 1، ص 175.