نام کتاب : زيارتگاههاى عراق (معرفى زيارتگاه هاى مشهور در كشور عراق) نویسنده : فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی جلد : 1 صفحه : 537
پيش از بررسى اين ادعا، لازم
است اشاره كنيم كه «دور» در گذشته، بر جاهاى متعددى اطلاق مىشده و ياقوت حموى،
هفت مكان را به اين نام، مشخص كرده است. يكى از مكانها، «دور تكريت» بوده كه بين
سامرا و تكريت، قرار داشته است. مكان ديگر، «دور عربايا» بوده كه آن هم، بين سامرا
و تكريت قرار داشته و به «سامرا» دور شناخته مىشده است[1767]
و ابوالطيب محمد بن فرّخان دورى، منسوب به همين دور، بوده است.[1768]
بنابراين،
همانگونه كه باستانشناس عراقى، علاءالدين احمد العانى نيز اشاره كرده است[1769]،
با توجه به انتساب ابوالطيب دورى به دور سامرا كه در فاصله كمى از سامرا قرار
داشته است، نمىتوان اين زيارتگاه را كه در واقع، در «دور تكريت» قرار دارد، مدفن
شخص ياد شده دانست.
بنابراين بايد چنين فرض نمود كه اين قبر در اصل، منسوب به فرزند امام هفتم (ع) يا مدفن يكى از نوادگان وى، بوده است كه امير شرفالدوله مسلم بن قريش، با هدف بزرگداشت و احترام ايشان، اين زيارتگاه را آنجا ساخته است.
گفتنى
است كه هرتسفلد، باستانشناس آلمانى و عادل عبود، باستانشناس عراقى، اشاره
كردهاند كه جنازه مسلم بن قريش را كه در شهر حلب، دفن شده بود، مدتى پس از قتل
وى، به «دور» منتقل كردند و در اين زيارتگاه، به خاك سپردند.[1770]
اما بهطور قطع، نمىتواند اين ادعا درست باشد؛ زيرا ابنعديم كه هريك از هرتسفلد
و عادل عبو، ادعاى خود را به سخن وى مستند كردهاند، به صراحت بيان كرده است كه
جنازه مسلم بن قريش را در سال 650 ه. ق، از آرامگاه وى در حلب، به آستانه امام حسن
عسكرى (ع) در سامرا، منتقل كردند[1771] بنابراين
ادعاى دو باستانشناس مذكور، نمىتواند صحيح باشد.