وجوب غيرى و بعضى از احكام آن‌

به واسطه هيچ يك از اقسام اولويت، چيزى حاصل نمى‌گردد، نه به اولويت ذاتيه و نه به اولويت غيريه.

اولويت غيريه اين است كه: غير، بعد از آنكه مثلًا وجود را خير ديد، بدون اينكه جميع انحاء و طرق عدم را به روى شى‌ء ببندد، آن را موجود كند.

و اولويت ذاتيه اين است كه: اگر راههاى يك طرف مثلًا عدم صد تا باشد، در صورتى كه نود و نه تاى آن بسته شد، شى‌ء به خودى خود با اينكه يك راه ديگر بسته نشده موجود شود. تصوير اولويت كافيه ذاتى و غير كافيه ذاتى اين است كه در صورت مذكوره، ماهيت به وجود نزديك شده و ذاتاً اقتضاى وجود دارد.

بعضى از متكلمين به اولويت غيريه قائل شده و منكر ايجاب و وجوب در ايجاد ممكن شده‌اند. [1] اين طايفه از لفظ وجوب ترسيده و رنگشان پريده است كه مگر ممكن است در عالم غير از يك واجب الوجود باشد؟ چطور قلب به اين معنى فتوا دهد و عقل امضا كند و زبان گويا شود كه همه ذرات واجب الوجود گشته تا وجود يافته‌اند منتها وجوب غيرى؟

متكلمين بيچاره نتوانستند با ضميمه نمودن لفظ غير به واجب الوجود از صولت اين لفظ فارغ و راحت شوند. و بالجمله: تا ممكن ايجاب نشود، موجود نمى‌گردد.

[1] رجوع كنيد به: شرح مواقف، ج 3، ص 164- 170؛ شرح مقاصد، ج 1، ص 492؛ اسفار، ج 1، ص 199- 206.