عند بعضٍ، يعنى نزد اشخاصى كه به اصالت ماهيت قائلند. [1]

7- سبق بالحقيقه: كه مرحوم آخوند فرموده است. [2] و آن اين است كه ملاك تقدم دو چيز براى يكى بالذات و براى ديگرى بالمجاز و العنايه ثابت باشد، مثل حركت كه اولًا و بالذات براى سفينه، و ثانياً و بالعرض براى جالس سفينه ثابت است.

فرق سبق بالحقيقه با سبق بالعليه در اين است كه در سبق بالعليه حركت براى لاحق هم ثابت است مثلًا در «تحركت اليد فتحرك المفتاح» مفتاح هم حركت مى‌كند، منتها در مرتبه متأخر و لكن در سبق بالحقيقه، اصلًا لاحق حركت نمى‌كند و حركت نسبت به او بالمجاز و الاعتبار است و ملاك سبق از لاحق صحت سلب دارد، مانند موجود كه در وجود سبق بر ماهيت دارد به طورى كه وجود بالذات مال موجود است و ماهيت بالعرض موجود شده به طورى كه مى‌توان وجود را از او سلب كرد.

8- سبق دهرى: كه محقق داماد اضافه كرده‌ [3] و شرح آن بعداً خواهد آمد.

[1] رجوع كنيد به: قبسات، ص 63؛ اسفار، ج 3، ص 257؛ شوارق الالهام، ج 1، ص 104.

[2] اسفار، ج 3، ص 257.

[3] رجوع كنيد به: قبسات، ص 87- 88.