انعدام جزء اول از معدّات جزء ثانى است به گونه‌اى كه تخلّل سكون در بين نبوده و الّا توالى آنات و آنيات لازم مى‌آيد.

و الحاصل: چنانچه سيب در طعم و لون و كمّ در حركت است به اينكه در ايام بچگى مزه مخصوصى و رنگ سبزى و حجم كوچكى داشته، كم كم از ايام طفوليت حركت كرده رو به بالا و بزرگى مى‌گذارد، اول كه وزن يك گرمى داشته در حركت كمّى به وزن يك سيرى مى‌رسد و مزه تلخى كه داشته در حركت كيفى به طعم شيرينى مى‌رسد و رنگ سبز آن در سعى و حركت لونى، چون چهره خوبرويان سرخ‌رو مى‌شود و خلاصه وجودِ اصل اين حركت به انتقال و عين قدم به بالا برداشتن است، همچنين سيب در ذات و جوهريت سببيت هم در حركت و رو به ترقى و كمال مى‌باشد، بلكه تمام موجودات جوهريه روز و شب در اين حركت از نقص رو به كمال در مسافرت بوده و طى منازل كمال مى‌نمايند و اگر انسان تعمقى نمايد بالوجدان اين حركت را تصديق مى‌نمايد. مثلًا نطفه به همان حقيقت منويت باقى نمانده، بلكه ترقى نموده از مراتبى گذشته و نقص مرتبه‌ها را طى كرده و از حقيقتى به حقيقتى داخل شده، از علقه خارج و به مضغه داخل و از آنجا به صورت انسانى داخل گشته است.

همچنين اين جواهر از مرتبه نازله رو به مرتبه بالا گذاشته و از صور عناصر و جوامد و معادن و نباتات و حيوانات، عبور كرده و انسان مى‌شوند.

تطبيق مقدمات بنا بر هيئت بطلميوسى و هيئت جديد

بعد از طى اين مقدمات، يك مرتبه از حدوث عالم بنا بر طريق مشائين و فرفوريوس‌ [1] كه قائلند هيولاى فلك غير هيولاى اين اجسام طبيعت بوده و صورت آن‌

[1] يكى از فلاسفه بزرگ يونان باستان است. وى از شارحان كتب ارسطو بوده و مذاق مشائى داشته است، برخى از كتب وى بدين شرح است: ايساغوجى در منطق، المدخل الى قياسات الحمليه، العقل و المعقول، الردّ على بخيوس فى العقل و المعقول، الاسطقسات، اخبار الفلاسفه، شرح السماع الطبيعى ارسطو. او بهترين شارح كتابهاى ارسطو بود و مردم هنگام ترديد در مطالب ارسطو به شروح وى مراجعه مى‌كردند.