نام کتاب : ترجمه تحرير الوسيلة (نشر آثار) نویسنده : خمینی، سید روح الله جلد : 2 صفحه : 623
مخالط قلب باشد در صورتى كه ضلعى از آنها شكسته شود ديهاش بيست و پنج دينار مىباشد». تا اينكه مىگويد: «و در اضلاعى كه پهلوى دو عضد قرار گرفتهاند، ديه هر ضلعى اگر شكسته شود، ده دينار است». و به مضمون اين عبارت، اصحاب، فتوا دادهاند و اشكالى در آن نمىباشد؛ ليكن مراد از آن آشكار نيست. پس آيا اين تفصيل بين طرفى كه پهلوى قلب قرار گرفته و طرفى كه نزديك عضد است مىباشد، يا تفصيل بين ضلعى است كه محيط به قلب است و غير آن، يا تفصيل بين ضلعهايى است كه در طرف سينه و جلو قرار گرفته و غير آنها از ضلعهايى كه نزديك هر دو عضد و منتهى به پشت مىباشند؟ و احتمال دارد كه تصحيف شده باشد و اصل آن: «فيما حاط القلب» باشد (به جاى فيما خالط القلب) از «حاطه، يحوطه» يعنى حفظ و حراست مىكند. يا اصل آن: «فيما احاط بالقلب» باشد، پس اقوى در ضلعهايى كه از طرف چپ قلب را احاطه كردهاند در هر يك از آنها بيست و پنج است و اما در غير آنها احتياط به صلح، ترك نشود، مخصوصاً نسبت به ضلعهايى كه در طرف راست مجاور ضلعهايى است كه در طرف چپ محيط به قلب مىباشند، اگر چه قول به عدم وجوب زايد بر ده دينار در غير ضلعى كه محيط به قلب است، خالى از قرب نمىباشد.
بيست و يكم: ترقوه
مسأله 1- در دو ترقوه، ديه كامل است. و در هر يك از آنها در صورتى كه شكسته شود پس بدون عيب خوب شود، چهل دينار است.
مسأله 2- اگر يكى از آنها شكسته شود و خوب نگردد ظاهر آن است كه در آن، نصف ديه مىباشد. و اگر به صورت معيوب خوب شود پس بنابر احوط (وجوبى)- اگر اقوى نباشد- چنين است. و بعضى گفتهاند: در آنها حكومت است.
خاتمه و در آن چند فرع است:
اول- اگر «بعصوص» شخصى را بشكند
پس نتواند غائطش را نگهدارد در آن ديه كامل است. و «بعصوص» يا استخوان مفصل لگن يا عصعص يعنى دمچه (انتهاى ستون فقرات)
نام کتاب : ترجمه تحرير الوسيلة (نشر آثار) نویسنده : خمینی، سید روح الله جلد : 2 صفحه : 623