كتاب ضمان‌

ضمان، متعهد شدن به مالى است كه در ذمه شخصى براى ديگرى ثابت است. و آن عقدى است كه احتياج دارد به ايجاب از ضامن؛ و آن به هر لفظى است كه عرفاً و لو به وسيله قرينه‌اى بر تعهّد مذكور دلالت نمايد، مانند «ضامن شدم يا متعهد شدم براى تو دين تو را كه بر عهده فلانى دارى» و مانند اين‌ها. و احتياج دارد به قبول از مضمون له (كسى كه طلبكار است و برايش ضمانت شده) به آنچه كه دلالت بر رضايت به آن نمايد. و رضايت مضمون عنه (كسى كه بدهكار است و از جانب او ضمانت مى‌شود) در آن معتبر نيست.

مسأله 1- در هر يك از «ضامن» و «مضمون له» شرط است كه بالغ، عاقل، رشيد و با اختيار باشد و در خصوص مضمون له، محجور نبودن به علت افلاس شرط است.

مسأله 2- در صحت ضمان امورى شرط است:

از جمله: منجز بودن عقد ضمان، كه بنابر احتياط (واجب) شرط است، پس اگر ضمان را بر چيزى معلق كند مثل اينكه بگويد: «من ضامن مى‌شوم اگر پدرم اذن بدهد». يا بگويد:

«من ضامن مى‌شوم در صورتى كه مديون تا فلان زمان نپردازد يا در صورتى كه اصلًا نپردازد» باطل مى‌باشد.

از جمله: دينى را كه ضامن مى‌شود در ذمّه مضمون عنه ثابت باشد؛ چه مستقر باشد مانند قرض و ثمن و مثمن در بيعى كه خيار فسخ ندارد، يا متزلزل باشد مانند يكى از دو عوض در بيعى كه داراى خيار فسخ است و مهر قبل از دخول و مانند آن، پس اگر بگويد:

«به فلانى قرض بده يا نسيه به او بفروش و من ضامن هستم» صحيح نيست.