پس اگر نتواند، بايد سه روز روزه بگيرد. و تفصيل آن در كفارات مى‌آيد ان شاء اللَّه تعالى.

مسأله 17- همه قسم‌هاى راست مكروه مى‌باشند؛ چه بر گذشته و چه بر آينده. البته اگر به وسيله آن‌ها قصد دفع مظلمه‌اى از خود يا غير خود از برادرانش را داشته باشد، بدون كراهت جايز است و لو اينكه دروغ باشد. بلكه چه بسا جهت دفع ظالم از خودش يا عرضش يا از جان مؤمن يا عرض او، قسم دروغ واجب شود. و اقوى آن است كه «توريه» واجب نمى‌باشد اگر چه آن را خوب بتواند انجام دهد.

مسأله 18- بنابر اقوى قسم به غير خدا در گذشته و آينده جايز است اگر چه بر مخالفت آن گناه و كفّاره‌اى مترتب نمى‌شود، چنان كه در دعاوى و مرافعات، قسم به غير خدا، قسمى نمى‌باشد كه سبب فصل نزاع گردد.

نذر

مسأله 1- نذر، التزام به كارى است براى خداى متعال به گونه‌اى مخصوص؛ و به مجرد نيّت منعقد نمى‌شود، بلكه حتماً بايد با صيغه باشد. و «صيغه» چيزى است كه مفاد آن قرار دادن فعل يا تركى بر ذمّه‌اش براى خداى متعال است، به اينكه بگويد: «للَّه (براى خدا) بر من است كه روزه بگيرم» يا مثلًا «شرب خمر را ترك نمايم» و آيا در صيغه، گفتن «للَّه» به خصوص، معتبر است يا همان طور كه در يمين گذشت، غير از اين لفظ از اسم‌هاى مختص خداى متعال كفايت مى‌كند؟ ظاهر دومى است. و بعيد نيست كه به آنچه كه- از هر لغتى- هم معنى و مرادف گفته مذكور باشد خصوصاً براى كسى كه عربى را خوب نمى‌داند منعقد شود. و اگر بر قول او: «بر من است چنين ...» اكتفا شود منعقد نمى‌شود اگر چه در قلبش معنى «للَّه» را قصد كرده باشد. و اگر مثلًا بگويد: «نذر كردم براى خدا كه روزه بگيرم» يا «براى خدا بر من است نذر روزه يك روز»، منعقد نمى‌شود با اشكالى كه دارد، پس ترك احتياط نشود.

مسأله 2- در نذركننده، بلوغ و عقل و اختيار و قصد و منتفى بودن حجر در متعلق نذرش شرط است، پس نذر بچه منعقد نمى‌شود اگر چه مميّز باشد و ده سال داشته باشد و همچنين است ديوانه در حال ديوانگيش و لو اينكه ادوارى باشد و نذر مكره و مست، بلكه و