خود را در معرض رسيدن غبار به حلق قرار دهد و از رسيدن آن به حلق جلوگيرى نكند. و در جايى كه جلوگيرى از رسيدن غبار به حلق دشوار است، باطل شدن روزه محل تأمل است و اگر رسيدن غبار از جهت فراموشى يا غفلت، يا قهر و اجبارى كه بى‌اراده شود و يا به خيال اينكه به حلق نمى‌رسد باشد اشكالى ندارد، مگر آن‌كه غبار در فضاى دهان جمع شود، آنگاه آن را با اختيار فرو دهد. و بنابر اقوى بخار به غبار ملحق نمى‌شود، مگر آن‌كه در دهان تبديل به آب شود، سپس آب را فرو برد. چنان كه دود نيز بنابر اقوى به غبار ملحق نيست، البته بنابر احتياط (واجب) كشيدن دخانيات ملحق به رساندن غبار به حلق است (و روزه را باطل مى‌كند).

نهم: اماله كردن به مايعات‌

هرچند به خاطر مرض و مانند آن باشد، ولى اماله كردن با جامد، مانند شياف اگر براى مداوا باشد، اشكالى ندارد. و اما داخل كردن ترياك و مانند آن به منظور استفاده غذايى و يا نعشه شدن، مورد اشكال است، پس احتياط در اجتناب از آن ترك نشود. و همچنين هر چيزى كه موجب تغذيه از اين مجرا بشود، بلكه از غير اين مجرا مانند تزريق چيزى كه غذائيّت دارد، البته تزريق چيزى كه غذا نباشد، براى مداوا اشكالى ندارد، چنان كه رسيدن دوا از راه جراحت به درون بدن اشكال ندارد.

دهم: قى كردن عمدى،

اگر چه ناچار باشد و غير عمدى آن، مبطل نيست. و معيار آن است كه قى كردن صدق كند. و در صورتى كه شب چيزى را فرو برد كه واجب است آن را برگرداند وقى كردن در روز مقدمه برگرداندن آن باشد، اگر مرتكب گناه شود و قى نكند روزه‌اش صحيح است، هرچند بيرون آوردن آن منحصر به قى كردن باشد. البته اگر فرض شود، چيزى را ببلعد كه شارع به قى كردن آن به عنوان قى كردن (نه به مثل مقدمه واجب بودن) حكم كرده است در صحيح و باطل بودن روزه ترديد است و صحيح بودنش اشبه است.

مسأله 16- اگر به واسطه آروغ زدن، چيزى (از معده) بيرون آيد و به فضاى دهان برسد و بدون اختيار فرو رود، روزه‌اش باطل نمى‌شود. و اگر با اختيار فرو برد، روزه‌اش باطل، و قضا و كفّاره بر او واجب است. و شخص روزه‌دار اگر بداند، به واسطه آروغ زدن، چيزى بيرون مى‌آيد كه قى كردن بر آن صدق مى‌كند و يا بى‌اختيار پايين مى‌رود، نبايد آروغ بزند،