- عليهم السلام- نيز هست؛ زيرا كه حقيقت نور، كه عبارت از ظاهر و مكشوف بالذات و مُظهر و كاشف غير است، براى حقيقت علم ثابت و بر آن صادق است. بلكه صدق آن بر حقيقت علمْ حقيقت است، و بر انوار حسّيه به مَجاز اشبه است؛ زيرا كه نور حسّى ظهور ذاتى فى الحقيقة ندارد، و از تعيّنات آن حقيقت است و داراى ماهيت است؛ و اما حقيقت علم عين وجود است بالذات، و در مفهوم با آن مخالف است، ولى در حاقّ حقيقت و متن اعيان با آن موافق و متحد است. و حقيقت وجود عين نور است و عين علم است: اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ‌ [1]. پس علم عين نور است. و در آيات شريفه ايمان و علم را به نور تعبير فرمودند: وَ مَنْ لَمْ يَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ نُوراً فَما لَهُ مِنْ نُورٍ [2]. و در آيه شريفه «نور» به حسب تفسير اهل بيت عصمت- عليهم السلام- «نور» تفسير به علم شده است:

فَعَنِ الصادقِ عليه السلام: اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ‌ قال: «

كذلك الله عز و جل».

مَثَلُ نُورِهِ‌ قالَ:

«محمد، صلى الله عليه و آله».

كَمِشْكاةٍ قالَ:

«صدر محمد صلى الله عليه و آله».

فِيها مِصْباحٌ‌ قالَ:

«فيه نور العلم يعني النبوة».

الْمِصْباحُ فِي زُجاجَةٍ قالَ:

«علم رسول الله صدر إلى قلب علي ...» [3]

الحديث.

و عَنِ الباقِر- عليه السلام- أَنَّهُ يَقولُ: «

أنا هادي السماوات و الأرض. مثل العلم الذي أعطيته- وهو النور الذي يهتدى به- مثل المشكاة فيها المصباح فالمشكاة قلب محمد- صلى الله عليه و آله- والمصباح نوره الذي فيه العلم» [4].

[1] «خدا نور آسمان‌ها و زمين است». (النور (24): 35)

[2] «و هر كه خدا نورى براى او قرار نداده، پس وى را نورى نيست». (النور (24): 40)

[3] از حضرت صادق عليه السلام در تفسير آيه «نور» نقل شده است: اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ‌ پس خداوند عزّ وجلّ همين گونه است. و مراد از مَثَلُ نُورِهِ‌، محمد صلى الله عليه و آله و سلم است و مراد از كَمِشْكاةٍ، سينه محمّد صلى الله عليه و آله و سلم است. و مراد از فِيها مِصْباحٌ‌، آن است كه در سينه او نور دانش، يعنى نبوت، است. و مراد از الْمِصْباحُ فِي زُجاجَةٍ، علم پيامبر است كه در سينه على عليه السلام جاى گرفت». حديث ادامه دارد. (تفسير الصافي، ج 3، ص 435)

[4] و از امام باقر عليه السلام نقل شده است كه فرمود: «من راهنماى آسمان‌ها و زمينم، دانشى كه به من عطا شده، و آن نورى است كه ثمره آن هدايت است، همچون چراغدانى است كه در آن فتيله‌اى است. پس مراد از «مشكوة» محمد است، درود خدا بر او باد؛ و مراد از «مصباح» نور اوست كه دانش در آن است». (تفسير الصافي، ج 3، ص 435)