سربار معايب خود كند. اگر انسان قدرى در حالات و اخلاق و اعمال خود سير كند و به اصلاح آنها بپردازد. كارهايش اصلاح مى‌شود. و اگر خود را خالى از عيب بداند، از كمال جهل و نادانى او است. و هيچ عيبى بالاتر از آن [نيست‌] كه انسان عيب خود را نفهمد و از آن غافل باشد و با آنكه مجموعه عيوب است به عيوب ديگران بپردازد.

فصل در بيان آنكه استماع غيبت حرام است‌

چنانچه غيبت حرام است، گوش كردن به آن نيز رفيق آن است در حرمت.

بلكه از بعض روايات ظاهر شود كه مستمع مثل مغتاب است در همه عيوب حتى وجوب استحلال و كبيره بودن آن. مثل النبوى، صلّى اللّه عليه و آله: المستمع أحد المغتابين. [1] و عن عليّ، عليه السّلام: السّامع أحد المغتابين. [1] «گوش كننده به غيبت نيز غيبت كن است.» و مقصود از «سامع» نيز مستمع است. بلكه از روايات بسيارى ظاهر مى‌شود كه ردّ غيبت واجب است:

عن الصّدوق بإسناده عن الصّادق، عليه السّلام، فى حديث مناهى النّبى، صلّى اللّه عليه و آله: أنّ رسول اللّه، صلّى اللّه عليه و آله، نهى عن الغيبة و الاستماع إليها. إلى أن قال: ألا، و من تطوّل على أخيه في غيبة سمعها فيه في مجلس فردّها عنه، ردّ اللّه عنه ألف باب من الشّرّ في الدّنيا و الآخرة. فإن هو [لم يردّها و هو] قادر على ردّها، كان عليه كوزر من اغتابه سبعين مرّة. [2] «پيغمبر اكرم، صلّى اللّه عليه و آله، از غيبت و گوش كردن آن نهى فرمود. و بعد از آن فرمود: «آگاه باش كه كسى كه بر برادر خود منت گذارد و غيبتى را كه درباره او شنيد در مجلسى ردّ نمايد از او، خداى تعالى از او ردّ فرمايد هزار باب از شرّ در دنيا و آخرت. و اگر ردّ نكند آن را با آنكه قادر بر ردّ آن باشد، مى‌باشد بر او مثل گناه كسى كه غيبت كرده است او را هفتاد بار.» و عن الصّدوق بإسناده عن جعفر بن محمّد، عليهما السلام، عن آبائه في وصيّة النبىّ لعلىّ، عليهما السّلام: يا علىّ، من اغتيب عنده أخوه المسلم فاستطاع‌

[1] در بحار آمده است: «السّامع للغيبة أحد المغتابين». بحار الانوار ج 72، ص 226، «كتاب العشرة»، باب 66، حديث 1.

______________________________

[1] المحجّة البيضاء، ج 5، ص 260، «كتاب آفات اللسان».

[2] وسائل الشيعة، ج 8، ص 600، «ابواب احكام العشرة باب 152، حديث 13.