فرمود حضرت باقر عليه السلام: «معنى اللّه معبودى است كه خلق متحيّرند از درك حقيقت او و احاطه به كيفيت او. و عرب مى‌گويد: اله الرّجل. وقتى متحير شود در چيزى و احاطه علمى به او پيدا نكند. و مى‌گويد: و له. وقتى كه پناه ببرد به چيزى از آنچه مى‌ترساند او را، و «الاله» به آن چيزى كه مستور از حواس مردم است.» فرمود حضرت باقر عليه السلام: «احد فرد يكتا است. و «احد» و «واحد» به يك معنا است، و آن يكتايى است كه نظيرى براى او نيست. و توحيد اقرار به وحدت است، و آن انفراد است. و «واحد» عبارت از متباينى است كه از چيزى منبعث نشود و با چيزى متّحد نگردد. و از اينجا است كه گويند بناء عدد از «واحد» است و واحد از عدد نيست، زيرا كه عدد به واحد گفته نشود، بلكه به دو تا گفته شود. پس معنى قول خدا: اللّه احد آن است كه معبودى كه خلق متحيّرند از ادراك او و احاطه به كيفيّت او، يكتا است در خدايى و متعالى از صفات خلق است.»[500] فرمود حضرت باقر عليه السلام كه «حديث كرد براى من پدرم، زين العابدين عليه السلام، از پدرش، حسين بن على عليهما السلام، كه فرمود: صمد آن است كه جوف ندارد. و صمد آن است كه آقايى او به منتها رسيده. و صمد آن است كه نمى‌خورد و نمى‌آشامد. و صمد آن است كه نمى‌خوابد. و صمد دائمى است كه هميشه بوده و هميشه خواهد بود.

فرمود حضرت باقر عليه السلام محمّد بن حنفيّه مى‌گفت: «صمد آن است كه قائم بنفسه باشد و غنّى از غير باشد. و غير او گفت: صمد متعالى از كون و فساد است. و صمد آن است كه موصوف به تغاير نباشد.» و حضرت باقر فرمود: «صمد بزرگ مطاعى است كه فوق او امر و نهى‌كننده‌اى نباشد. فرمود: «سؤال شد على بن الحسين زين العابدين عليهما السلام از صمد. فرمود: «صمد» آن كسى است كه شريك از براى او

[500] - منبع پيشين، حديث 2.