تعریف «زاویه حادّه» بدون «زاویه قائمه» صورت نمیگیرد و «اصبع» را بدون «انسان» نمیتوان تعریف کرد.

توضیح اینکه این مطلب درست است که اصبع در ماهیت انسان تأثیر ندارد، و نیز از طرف دیگر این مطلب درست است که قابلیت مادّه باعث ساختن این اصبع میشود؛ و اصولا در اینجا دو مطلب وجود دارد: یک چیزهایی به حسب اقتضای کمال صورت به وجود میآید؛ امّا یک چیزهایی هست که مربوط به کمال صورت نیست. اینکه انسان دارای پنج انگشت و یا شش انگشت باشد در کمال انسانیت شخص دخالت ندارد، منتهای مطلب این است که آن شخص فاقد ابزار لازم است، زیرا به وجود آمدن این ابزار به گزاف نبوده، بلکه برای بقا و استکمال ... بوده است؛ و به طور خلاصه: مادّه بماهو مادّه اقتضای اصبع شدن ندارد و الّا اصبع در آجر هم به وجود میآمد. صورت هم که بماهو صورت اقتضای آن را ندارد و ارتباطی به آن ندارد. پس میماند اینکه: «این شکل خاص و دارای ماده خاص در این موجود خاص (مثلًا انسان) به وجود آمده است از برای غایتی خاص». پس این غائیت باید جزء تعریف «اصبع» باشد.

در بین سه مثال مذکور- یعنی قوس و دایره، زاویه حادّه و زاویه قائمه، اصبع و انسان- فرقهایی وجود دارد؛ زیرا اصبع بالفعل جزء کلّ است امّا قوس در دایره ضرورت ندارد که بالفعل جزء دایره باشد. قوس در خود طبیعت، جدا شده نیست. یک دایره که وجود دارد بالفعل خطّ واحد است. قوس را که بالفعل فرض میکنیم، در دایره وجود ندارد بلکه قوس جزء بالقوّه دایره است و اگر بالفعل بشود دایره دیگر دایره نیست (زیرا دایره عبارت است از خط واحد محیط بر سطح واحد). بودن زاویه حادّه در ضمن زاویه قائمه نیز همین طور است. تازه بین این دو مثال هم تفاوت است: قوس همیشه باید جزء دایره باشد ولی زاویه حادّه لازم نیست که همیشه جزء زاویه قائمه باشد، بلکه میتوان زاویه حادّه بالفعل داشت و در آنجا زاویه قائمه، بالقوّه است.