درس نهم : احکام قضایا

تا اینجا قضیه را تعریف و سپس تقسیم کردیم. معلوم شد که قضیه یک تقسیم ندارد، بلکه به اعتبارات مختلف تقسیماتی دارد.

اما احکام قضایا: قضایا نیز مانند مفردات، احکامی دارند. ما در باب مفردات گفتیم که کلیات با یکدیگر مناسبات خاص دارند که به نام «نسب اربعه» معروف است. دو کلی را که با هم مقایسه میکنیم، یا متبایناند و یا متساوی و یا عام و خاص مطلق و یا عام و خاص من وجه. دو قضیه را نیز هنگامی که با یکدیگر مقایسه کنیم مناسبات مختلفی ممکن است داشته باشند. میان دو قضیه نیز یکی از چهار نسبت برقرار است و آنها عبارتند از: تناقض، تضاد، دخول تحت التضاد، تداخل [1].

ولی منطقیین در مناسبات قضایا توجهی به این موارد که دو قضیه در یک جزء اشتراک دارند یا در هیچ جزء اشتراک