3. قول سوم قول جمهور حکماست که از زمان سقراط به بعد تا قرن نوزدهم عموم حکما و فلاسفه چنین عقیده و نظریهای داشتهاند و آن اینکه جسم طبیعی نه مرکب است از اجزاء لایتجزّی و نه مرکب است از اجرام کوچک ذیمقراطیسی، بلکه جسم طبیعی پیوسته است؛ یعنی این اجسام که ما آنها را با نامهای آب و خاک و سنگ و چوب میخوانیم و هر کدام دارای طبیعت مخصوص به خود میباشند و به موجب آن طبیعت مخصوص، آثار مخصوص به خود دارند و نام مخصوص به خود گرفتهاند، یک واحد پیوستهاند نه یک مجموعه از اجزاء ذرّات. ما این اجسام را به صورت یک امر واحد ممتد میبینیم نه به صورت یک عدّه اشیاء که پهلوی هم قرار گرفته و سر به هم داده باشند. به عقیده حکما واقعیت هم همان طور است که با چشم خود میبینیم و با لامسه خود احساس میکنیم.

و در میان قائلین به اتّصال، اختلاف واقع

شده است؛ پس قائلی قائل شده است که

قابلیت انقسام در یک حدّی متوقف میشود

شرح: طرفداران پیوستگی جسم طبیعی، در اینکه جسم طبیعی قابل انقسام است و امکان دو قطعه شدن و چهار قطعه شدن و غیره در آن هست اختلافی ندارند (این جهت بدیهی است که هر جسمی نظیر آب، خاک، هوا، آتش، فلزّات، سنگها، امکان شکسته شدن و دو قطعه شدن و چهار قطعه شدن و هشت قطعه شدن و بیشتر دارند) ولی در یک جهت اختلاف دارند که اگر فرض کنیم جسم طبیعی را به دو قطعه تقسیم کردیم و باز یکی از دو قطعه را به دو قطعه کوچکتر، و آن قطعه کوچکتر را به دو قطعه دیگر و همین طور عمل دو قطعه کردن و تقسیم کردن هر جزء را به دو قطعه و دو جزء کوچکتر ادامه بدهیم، آیا به جایی خواهیم رسید که دیگر قابل دو قسمت شدن نباشد و حالت ذرّات ذیمقراطیس را به خود بگیرد، و یا هر اندازه عمل تقسیم ادامه پیدا کند به چنین مرحلهای نخواهد رسید؟