حکما را عقیده بر این است که هرگز به مرحلهای نخواهد رسید که امکان انقسام پایان پذیرد و اجزاء به صورتی درآیند که غیر قابل شکست باشند. ولی محمّد شهرستانی صاحب ملل و نحل معتقد است که به جایی منتهی خواهد شد که امکان انقسام پایان پذیرد. بیت بالا عقیده محمّد شهرستانی را بیان میکند.

و قوم (حکما) گفتهاند (انقسام) در حدی

متوقف نمیشود. پس از آن، پس حکیم رواقی

معتقد است بساطت را، و جسم در نزد مشّائین

از حکما از صورت و هیولی فراهم آمده است.

شرح: حکما بر خلاف شهرستانی معتقدند که هر اندازه تقسیم بر جسم طبیعی وارد شود هرگز به مرحلهای نخواهد رسید که متوقّف شود و امکان انقسام از میان برود و آنچه میماند به صورت یک ذرّه نشکن درآید.

حکما پس از آنکه بر خلاف متکلّمین و بر خلاف ذیمقراطیس، جسم طبیعی را پیوسته دانستند نه گسسته و به صورت مجموعهای از ذرّات، و پس از آنکه همه اتّفاق کردند که جسم طبیعی از نظر قابلیت انقسام به دو جسم کوچکتر در حدّ معینی متوقف نمیشود، خودشان از نظر حقیقت جسم طبیعی با یکدیگر اختلاف کردهاند. پیروان افلاطون (طبق ادّعای منظومه)- که معمولا آنها را «اشراقیون» میگویند- معتقدند که جسم طبیعی بسیط است، یعنی هر چه هست همین جرم اتّصالی است که یک واحد جوهری ممتدّ است و یک واقعیت پیوسته است و همین واقعیت جرمی و اتّصالی و امتدادی است که قابلیت انقسام دارد. ولی پیروان ارسطو که آنها را «مشّائین» مینامند معتقدند که جسم طبیعی مرکب است؛ یعنی معتقدند که جرم اتّصالی و صورت جوهری ممتد و کشدار که «صورت جسمیه» نیز خوانده میشود تمام حقیقت جسم طبیعی نیست، نیمی از حقیقت آن است، جسم طبیعی مجموع مرکب از هیولی و