هو هو عین هستی و واقعیت است و عین استقلال از غیر است و قطع نظر از هر حیثیتی- تعلیلی یا تقییدی- امتناع از عدم دارد.

به عبارت دیگر: حقیقت وجود، قطع نظر از هر اعتبار و حیثیتی دیگر، با وجوب ذاتی ازلی مساوی است؛ یعنی حقیقت وجود من حیث هو هو مساوی است با واجب الوجود؛ وجود ممکن وجود من حیث هو نیست، بلکه وجود است با اعتباری و حیثیتی علاوه. تنها با اعتباری علاوه بر حقیقت وجود- یعنی با اعتبار محدودیت و تأخّری که ناشی از معلولیت است- مراتبی از وجود، دارای خاصیت فقر و نیاز و امکان میگردد.

در این سلوک فکری، پاسخ سؤال بالا که چرا واجب الوجود، واجب الوجود شده است؟ و یا چرا علّت نخستین، علّت نخستین شده است؟ بسی روشنتر است، زیرا حقیقت وجود را- که تنها حقیقت واقعی و اصیل عالم هستی است- اگر من حیث هو هو در نظر بگیریم عین استغنای از غیر است و عین وجوب وجود است و عین اوّلیت و آخریت است و عین علّیت و مبدئیت است.

پس سؤال درباره آن چیزی که «ذاتش عین علّیت نخستین است» بیهوده و بی مورد است. بنابراین سلوک فکری، «چرایی» که در مقابل ما ظاهر میگردد این نیست که: چرا علّت نخستین، علّت نخستین شده است؟ بلکه این است که: چرا آنکه علّت نخستین نیست و معلول و ناقص است و همچنین محدود و متأخّر و نیازمند است چنین شده است یعنی «معلول» است؟

پاسخ این است که: لازمه کمال و فرط فعلیت حقیقت هستی، تجلّی و ظهور است، و لازمه ذات تجلّی بودن و ظهور بودن، نقصان و محدودیت و تأخّر و نیازمندی است، و همه اینها مساوی معلولیتاند.