این است که صفت و موصوف در خارج مفهوما کثرت دارند ولی ذاتا یکی هستند، لذا صفت وجودی مستقل و جدا از موصوف خود ندارد، بلکه با به وجود آمدن موصوف، آن هم به وجود میآید.

مثلًا در مثال «زید ممکن الوجود است» صفت «امکان» یک امر اعتباری و انتزاعی است نه یک امر حقیقی، زیرا اگر یک امر حقیقی بود و وجودی علیحده از وجود زید داشت یا عارض بر زید میشد و یا معروض آن. منظور از انتزاعی بودن این است که این امر انتزاع شده با آن امر منتزع عنه، دو واقعیت ندارند، بلکه دارای یک واقعیت هستند، منتهی ذهن ماست که از آنها دو واقعیت و دو مفهوم جداگانه انتزاع میکند. این مفاهیم انتزاع شده از یک شیء گاهی به این صورت است که یکی حقیقی و دیگری اعتباری است و گاهی به صورت یک کثرت مفهومی است که ذهن ما به اعتبارات مختلف، صفات مختلفی را انتزاع میکند. مثلًا ما صفات متعدّدی مثل حیات، علم، قدرت، ... را برای خداوند میشناسیم، ولی همه اینها یک واقعیت است.

حیات و علم و قدرت برای ما صفتی است که بر ذات ما عارض میشود امّا علم حق تعالی عین ذات اوست، قدرت حق تعالی عین ذات اوست، در اینجا عروضی وجود ندارد [1].

پس رمز اساسی در اینکه میگوییم «ظرف عروض، ذهن و ظرف اتّصاف خارج است» این است که در واقع عروضی نیست؛ یعنی حقیقت امر این است که اساساً چیزی به چیزی ملحق نشده است تا بگوییم ظرف عروض چیست و ظرف اتّصافش کجاست؟ خارج است یا ذهن؟ پس وقتی که میگوییم «ظرف عروض امکان بر زید، ذهن است امّا ظرف اتّصاف زید به امکان، خارج است» به این معنی نیست که همان گونه که «کلّیت» در ذهن عارض انسان شده «امکان» نیز در ذهن عارض زید شده است، زیرا «کلّیت» خود یک صفت ذهنی است برای انسان امّا «امکان» یک صفت ذهنی برای زید نیست. پس مقصود از «عروض» در اینجا صرفا حمل کردن دو مفهوم مغایر است بر یکدیگر و لا غیر. پس در مثال «زید ممکن الوجود است» در حقیقت محمول (یعنی امکان) بر موضوع (یعنی زید) عارض نشده است؛ درست است که