اتحاد عاقل و معقول

وحدتها مع عاقل مقولة

وحدت و یگانگی آن (صورت معقوله) با عاقل، گفته شده است

در پایان مبحث «وجود ذهنی» از مطلب دیگری که آن نیز مربوط به تحقیق در اطراف علم و ادراک است بحث میشود و آن مبحث معروفی است به نام «اتّحاد عاقل و معقول».

بحث اتّحاد عاقل و معقول سابقهای طولانی دارد. اوّل کسی که این نظریه به او نسبت داده میشود فرفوریوس [1] است که از پیروان مکتب ارسطو و از حکمای قبل از اسلام است. در دوره اسلام برخی از حکما طرفدار این نظریه و برخی مخالف آن بودهاند. فارابی و صدرالمتألّهین از طرفداران این نظریه و ابن سینا مخالف سرسخت آن است.

اکنون برای روشن شدن بحث لازم است چند مقدّمه ذکر شود: