غرر ششم : وحدت و کثرت

وجود در نزد حکمای قدیم ایران

حقیقتی است مختلف المراتب که شامل میشود

مراتبی که از نظر بینیازی و نیاز مختلفند

مانند نور که قوی میشود و ضعیف

شرح: مسأله «وحدت و کثرت وجود» پس از مسأله «اصالت وجود» مهمترین مسائل فلسفه است. همواره برای بشر این مسأله مطرح بوده است که آیا بر جهان، وحدت حکمفرماست یا کثرت؟ یعنی آیا آنچه هست واقعاً یکی است و کثرت، موهوم است و از قبیل عکسهای گوناگون است که از یک شیء در آئینههای متعدد میافتد؛ و یا بر عکس، کثرت امر واقعی است و وحدت موهوم است؛ یعنی این ذهن بشر است که وحدتی از این کثرتها انتزاع میکند [1]؟