responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 5  صفحه : 202

برده میشود.

و یا این است که آن لفظ بیش از یک معنی و مفهوم ندارد ولی آن معنی و مفهوم طوری است که عمومیت دارد و بر اشیاء متعدد صدق میکند؛ مثل اینکه به زید اشاره میکنیم و میگوییم «انسان است»، به عمرو نیز اشاره میکنیم و میگوییم «انسان است»، به حسن نیز اشاره میکنیم و میگوییم «انسان است». در اینجا لفظ «انسان» از یک معنی و خصوصیتی حکایت میکند که آن خصوصیت هم در زید هست و هم در عمرو و هم در حسن. پس آن چیزی که زید و عمرو و حسن در آن با یکدیگر شریکند یک خصوصیتی است ماورای لفظ، و علت اینکه این لفظ در همه این موارد به کار برده میشود این است که این لفظ نماینده معنایی است که آن معنی عامّ است و در موارد متعدد وجود دارد.

اکنون ببینیم لفظ «وجود» که بر همه اشیاء صدق میکند از نوع لفظ «شیر» است که در هر جا یک مفهوم و معنی جداگانه دارد و یا از نوع لفظ «انسان» است که نماینده یک مفهوم عامّ است؟

مراجعه به وجدانیات ذهنی، شکی باقی نمیگذارد که لفظ «وجود» از نوع دوم است نه از نوع اوّل، و توجه کامل به مدعای فلاسفه در این باب ما را از اقامه برهان بی نیاز میکند [1]. در عین حال چون این امر واضح، بر بعضی از اهل نظر اشتباه شده است دلایلی بر آن اقامه شده است که ما به بعضی از آنها اشاره میکنیم:

یعطِی اشتِراکه صلُوح المَقسَم

کذلِک اتِّحادُ مَعنَی العَدَمِ

صلاحیت وجود برای اینکه مقسم واقع شود، اشتراک

وجود را میرساند، همچنین یکی بودن مفهوم عدم


[1]. بعلاوه ما میبینیم که این اشتراک از مختصات لفظ «وجود» که یک لغت عربی است نمیباشد، این لغت در هر زبان دیگری نیز معادلی دارد که آن نیز بر همه اشیاء حمل میشود، مانند لغت «هستی» در زبان فارسی. این خود دلیل است بر اینکه یک معنی مشترک وجود دارد که بر همه اشیاء حمل میشود، و اگر اشتراک فقط در لفظ «وجود» بود باید فقط از مختصات یک زبان (زبان عربی) باشد، زیرا ضرورتی ندارد که اگر در یک زبان یک لفظ در چند معنی متعدد استعمال شد در همه زبانها آن معانی یک لفظ داشته باشد؛ مثلًا «شیرِ» مایع خاص و حیوان خاص و دستگاه خاص در زبان فارسی یک لفظ دارند ولی در زبانهای دیگر چنین نیست.

نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 5  صفحه : 202
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست