وحی

معلوم شد که از آیات کریمه قرآن استفاده میشود که وحی که به انبیاء نازل میشود یک حقیقت و واقعیتی است که کم و بیش در همه اشیاء وجود دارد، حتی در جمادات، تا چه رسد به نباتات و حیوانات و انسانهای غیر نبی؛ و آنچه از قرآن از مورد استعمال وحی استفاده میشود این است که وحی به نوعی از هدایت تعبیر میشود (وَ أَوْحی فِی کلِّ سَماءٍ أَمْرَها [1]، یا در باب حیوانات که تعبیر وحی دارد، و در باب نباتات هم کلمه وحی نیست ولی کلمات دیگر نزدیک به این هست)، این حالت خاص راهیابی که در اشیاء هست که آثار هم نشان میدهد که کأنّه یک نور معنوی همراه همه اینها هست و اشیاء را در مسیر خودشان هدایت میکند نامش وحی است، ولی البته درجات و مراتب دارد (شاید اگر بتوانیم تشبیه کنیم باید به نورهای ضعیف و قوی و قویتر تشبیه کنیم). وحی جماد با وحی نبات در یک درجه نیست، همچنان که آن هدایتی که در نباتات هست با هدایتی که در حیوانات هست یکسان نیست یعنی در یک درجه نیست، و همین طور آنچه که در حیوان است با آنچه که در انسانهاست، و آنچه که در انسانهای عادی است با آنچه که در نبی وجود دارد، که این دیگر حد اعلای از وحی و هدایت و ارشادی است که یک موجود طبیعی از غیب میشود. از کلمات پیغمبر اکرم هم میتوان همین مطلب را فهمید که اساسا وحی با سایر القائاتی که مثلا به بشر میشود، از نظر ماهیت متفاوت نیست، از نظر درجه متفاوت است.

. فصّلت/ 12.