مارکسیسم و پیدایش دین

در نظریه مارکسیستها چنین نیست، الزاماً باید قبول کنیم که در دوره اشتراک اوّلیه، دین حتماً وجود نداشته، دین بعد از مالکیت و بعد از آنکه جامعه به دو گروه استثمارگر و استثمار شده، غنی و فقیر تقسیم شد، پیدا شده است (این یک تفاوت).

بنابراین دین را طبقه حاکمه وضع کردهاند. طبق نظریه اینها ما باید قبول کنیم که واضعین اوّلیه دین، خودشان جزء طبقه حاکمه بودهاند. ولی نظریات گذشته به طبقات کار نداشت، طبقه حاکم و محکوم نمیشناخت و برایش فرق نمیکرد. بنابراین اگر تاریخ نشان بدهد که این جور نیست، یعنی اگر تاریخ نشان بدهد که همه ادیان یا اکثر ادیان از طبقاتی بروز کردهاند که طبقات حاکمه نبودهاند قهراً نظریه اینها رد میشود.

اینها میگویند که دین را طبقه حاکمه وضع کرده است برای حفظ امتیازات خودش.

میگویند این طبقه یک سلسله امتیازات داشته و آن طبقه دیگر یک سلسله محرومیتها.

اینها برای حفظ این امتیازات به عاملی معنوی و درونی هم احتیاج داشتند و آن عامل درونی قهرا باید در طبقه محکوم به صورت ایمان و اعتقاد باشد. طبقه حاکم قهراً خودش بیعقیده است چون امامزاده را خودش ساخته، فقط طبقه محکوم را معتقد میکند و بنابراین طبقه محکوم باید با ایمان و با اعتقاد باشد. آنگاه دین برای طبقه محکوم چگونه است؟ اوّلًا برای آنها مایه تسلّی است. به آنها میگویند هر چه در اینجا از دست دادی در دنیای دیگر به دست میآوری، غصّه نخور؛ همه برای این که انقلاب نکن. در این صورت باید تمام تعلیمات دین در جهت تسلیم و تسکین باشد.

اگر قضا و قدر است، برای این است که بگویند آقا فایده ندارد، مگر با قضا و قدر میشود جنگید؟! اگر برای احساس مغبونیت است، میگویند جبران در عالم آخرت وجود دارد. پس تمام تعلیمات ادیان در جهت تسلیم و تمکین و تسکین است. و حال آنکه تعلیماتی در ادیان- مثلًا در اسلام- پیدا میشود در جهت خلاف، یعنی تعلیماتی در جهت انقلابی؛ نه تنها دین از میان طبقه حاکمه بروز نکرده است، بالاتر از آن، خواه از میان طبقه حاکمه بروز کرده باشد و خواه از طبقه دیگر، در جهت منافع طبقه محکوم و دعوت به ثوره و انقلاب است.

این دیگر با این حرفها جور در نمیآید. به حساب آنها نمیتواند تخلّف داشته