قلمرو دارند هر چند محتواها احیاناً متفاوت میشود.

ولی اگر نظر به مبدأ معرفت و شناخت داشته باشیم که مبدأ شناخت یکی عقل و مبادی عقلی است و مبدأ شناخت دیگری وحی و الهام، مسلّماً جهان بینی مذهبی با جهان بینی فلسفی دو نوع است؛ همچنانکه اگر محتوای جهان بینیها را در نظر بگیریم باز دو نوع است، چیزی که هست جهان بینی فلسفی انواعی دارد که مسلّماً برخی از آنها مباینت کلّی با جهان بینی مذهبی دارد و برخی دیگر به نسبت زیادی توافق دارد.

در برخی مذاهب، مانند اسلام، جهان شناسی مذهبی در متن مذهب رنگ فلسفی یعنی رنگ استدلالی و تعقّلی به خود گرفته است. در قرآن کریم و کلمات رسول خدا و امیر المؤمنین و سایر ائمّه اطهار علیهم السّلام به مقیاس وسیعی در مسائل فکری و اعتقادی از قبیل مبدأ و معاد با تکیه بر عقل، استدلال و اقامه برهان شده است [1].

از این رو جهان بینی اسلامی در عین اینکه جهان بینی مذهبی است، نوعی جهان بینی عقلانی فلسفی است.

از مزایای جهان بینی مذهبی که جهان بینی علمی و جهان بینی فلسفی محض فاقد آناند، این است که علاوه بر جاودانگی و علاوه بر عموم و شمول، قداست بخش است، به اصول جهان بینی تقدّس میبخشد. و با توجّه به اینکه ایدئولوژی باید از حرارت ایمان برخوردار باشد و گرایش ایمانی به یک مکتب مستلزم حرمتی است در حدّ قداست، روشن میشود که یک جهان بینی آنگاه تکیهگاه یک ایدئولوژی واقع میشود که رنگ و صبغه مذهبی داشته باشد.

از مجموع بیانات گذشته نتیجه میشود که یک جهان بینی آنگاه میتواند تکیهگاه عالی و بینقص یک ایدئولوژی قرار گیرد که وسعت و استحکام تفکر فلسفی و قدس و حرمت اصول مذهبی را داشته باشد.

تئوری الهی و تئوری مادّی

تفاوت جهان بینی الهی و جهان بینی مادّی در کجاست؟ الهی چه میگوید و