رهبری کند جز از راه شناخت قوانینی که بر حیات و بر روال زندگی بشر حاکم است، میسّر نیست.

پس بشر موجودی است که به یک سلسله نیروها مجهّز است و به هدایت و رهبری و به پیشوا و پیشوایی نیازمند است؛ موجودی است که رهبری و به حرکت در آوردن و بهرهبرداری از نیروهای وی تابع یک سلسله قوانین بسیار دقیق و ظریف است که شناخت آن قوانین کلید راه نفوذ در دلها و مسلّط شدن بر انسانهاست.

رهبری رسول اکرم

قرآن مجید تعبیر عجیبی راجع به پیغمبر اکرم دارد:

الَّذینَ یتَّبِعون الرَّسولَ النَّبِی الامِّی الَّذی یجِدونَهُ مَکتوباً عِنْدَهُمْ فِی التَّوْریةِ وَ الانْجیلِ ... یحِلُّ لَهُمُ الطَّیباتِ وَ یحَرِّمُ عَلَیهِمُ الْخَبائِثَ وَ یضَعُ عَنْهُمُ إصْرَهُمْ وَ الاغْلالَ الَّتی کانَت عَلَیهِمْ [1].

... این پیامبر امّی که در تورات و انجیل از او یاد شده است، چیزهای خوب را بر آنها حلال میکند و پلیدیها را حرام مینماید و بار سنگین را از دوش آنها بر میدارد و غلها را از مردم باز میکند.

کدام بار سنگین و کدام غل و زنجیر؟ بارهایی از سنگ و یا غل و زنجیرهایی از آهن؟ از چوب؟ نه، بلکه بارهایی سنگین از عادات و خرافات و غل و زنجیرهای روحی که بر نیروها و بر استعدادهای معنوی بشر گذاشته شده بود؛ همانها که نتیجهاش جمود، افسردگی، یأس و بدبختی بود.

پیغمبر این نیروهای بسته را باز کرد. مدیریت اجتماعی یعنی این؛ رهبری یعنی این؛ مجهّز کردن نیروها، تحریک نیروها، آزاد کردن نیروها و در عین حال کنترل نیروها و در مجرای صحیح انداختن آنها، سامان دادن، سازمان بخشیدن و حرارت بخشیدن به آنها.