خبر داده است که هفت آسمان است.

بعد میرسیم به هفت زمین، که مقصود از هفت زمین چیست؟ در هفت زمین احتمالاتی دادهاند. گفتیم به حسب هیئت قدیم کار هفت زمین خیلی مشکل بود، یعنی توجیه کردنش جز تعبد راه دیگری نداشت. در هیئت جدید گفتهاند شاید مقصود از «هفت زمین» همین سیاراتی باشد که در منظومه شمسی به دور خورشید میچرخند، یعنی همین عطارد و زهره و مریخ و مشتری و زحل و دو ستاره دیگر که اخیراً کشف کردند: اورانوس و نپتون؛ شاید اینها هستند که مانند زمین ما خصلت زمینی دارند (شاید همینطور باشد).

روایتی از حضرت رضا علیه السلام

ولی در اینجا مفسرین روایتی از حضرت رضا علیه السلام نقل کردهاند که این روایت را در همه تفاسیر نقل کردهاند. آن روایت به هفت زمین، یک شکل و معنی دیگر میدهد، معلوم میشود که زمینها غیر از این شکلْ زمینی است که ما ابتدا تصور میکنیم.

وقتی که از حضرت همین آیه را سؤال کردند، میگویند که اول انگشتانشان را درهم کردند و بعد فرمودند: آسمان و زمین به یکدیگر محبوک است، یعنی به یکدیگر وابسته است. راوی گفت: یعنی چه آسمان و زمین به یکدیگر وابسته است؟

وابستگی ندارد، خدا آسمان را بدون هیچ عمودی و بدون هیچ پایهای برقرار کرده است. مگر خدا نمیفرماید که «اللَّهُ الَّذی رَفَعَ السَّمواتِ بِغَیرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها» خداست که آسمانها را بدون عمودی که ببینید برافراشته است. امام فرمود: قرآن میگوید:«بِغَیرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها» بدون عمودی که شما ببینید «فَهُناک عَمَدٌ وَ لکنْ لا تَرَوْنَها» پس اینجا عمود هست ولی شما نمیبینید؛ یعنی عمودهایی که آسمان و زمین را به یکدیگر وابسته کرده است [از جنس] آجر یا سیمان و یا آهن نیست که کسی بخواهد ببیند؛ وابستگی آسمان و زمین با نیروهایی است غیرمرئی، که این منطبق میشود با همین نیروی جاذبه و قوانینی که الآن قائلاند. بعد حضرت معنی آسمانها و زمین را تشریح کرد، دست خودش را نشان داد و فرمود: این زمین را میبینید؟ آسمانِ اول آن است که بالای زمین قرار گرفته است مانند یک قبّهای. بعد فرمود: زمین دوم بالای آسمان اول است. (از روایت، من به طور صریح نتوانستم بفهمم که مقصود این است که یک زمینی بالای آسمان اول است یا بالای آسمان اول خودش برای یک موجوداتی