همه جراحیهایی که در دنیا میشود همینطور است. دندان که فاسد میشود انسان آن را با کمال تأسف میکشد اما متأسف است که چرا فاسد شده که حالا باید کند و دور انداخت. ولی بعد از اینکه فاسد شده، دیگر آدم عاقل نمیگوید فاسد را باید نگه داشت. فاسد اگر باشد سالمها را هم فاسد میکند. این یک مطلب.

مصداق افساد در زمین

مثل مسأله تترّس اسمش فساد در زمین نیست. اگر هدف، صحیح نیست اصل کار غلط است. اما اگر هدف صحیح است، به خاطر هدف صحیح [با ترجیح اهم بر مهم] کاری را انجام دادن فساد نیست. فساد، کارهای کینهتوزی است، یعنی کارهایی که هیچ ربطی به این قضیه ندارد. فرض کنید پیرمردی در یک گوشهای هست؛ این اثری در کار جنگ ندارد. آن که اسلام میگوید: «قاتِلوا فی سَبیلِاللَّهِ الَّذینَ یقاتِلونَکمْ وَ لا تَعْتَدوا» [لا تَعْتَدوا] یعنی کارهایی که تأثیر در تاکتیکهای هدفی ندارد و فقط ناشی از عقده و احساسات و کینهتوزی است [انجام ندهید.] بر اساس کینهتوزی هیچکاری نباید کرد. دشمن را هم نباید بر اساس کینهتوزی کشت؛ دشمن را هم باید به خاطر ایمان به هدف کشت نه به خاطر کینهتوزی. هر کاری که صرفاً به خاطر کینهتوزی باشد (انسانی را مجروح کردن تا چه رسد به انسانی را کشتن، خانهای را خراب کردن، درختی را قطع کردن) جایز نیست. ولی اگر اصل کاری مشروع است و رسیدن به یک هدف بزرگتر متوقف بر چنین کاری هست البته باید این کار را کرد. از جمله این است: آیا خراب کردن حصنها و باروهای دشمن جایز است یا جایز نیست؟ اگر حمله به دشمن جایز نیست که هیچ چیزش جایز نیست، اما اگر دشمن دشمنی است که حتماً باید سرزمینش را گرفت و تسخیر کرد البته خراب کردن بارویش هم درست است؛ خراب میکنیم بعد بهترش را درست میکنیم. اگر واقعاً در یک جا این کار جزء تاکتیک جنگی قرار بگیرد، برای خراب کردن روحیه دشمن، برای ارعاب دشمن که مقاومت نکند و بعد کشتارْ کمتر صورت بگیرد [این کار جایز است.] یهودیای که جانش به مالش بسته است، همین قدر که ببیند مالش مورد هجوم قرار گرفت زود روحیهاش را میبازد.

این است که قرآن میفرماید: «ما قَطَعْتُمْ مِنْ لینَةٍ اوْ تَرَکتُموها قائِمَةً عَلی اصولِها فَبِاذْنِ