هست مزاحم این گربه شده. پای او را از قیرها باز کردند؛ بعد حاکم برداشت حکمی نوشت و به گردن این گربه انداخت که: «حکم پادشاه است، از این ساعت این گربه در هر خانهای که رفت هیچ کس حق ندارد مزاحمش بشود (به یمن اینکه شاه نجاتش داده)». بعد از چند روز آن صاحبخانه نشسته بود و سفره را پهن کرده بود، گربه آمد گفت «مَوْ»، ولی [دید] این دفعه یک چیزی هم به گردنش دارد. چیزی جلوی گربه انداخت و آرام آن نخ را از گردنش باز کرد، دید یک ابلاغ هم دارد، ابلاغ خیلی محکمی؛ گفت تا حالا که ابلاغ نداشتی ما از عهده تو برنمیآمدیم، حالا که دارای ابلاغ و حکم هم شدهای، ما بعد از این تسلیم جناب شما هستیم! مسئله تمرد و ایستادگی در مقابل حق، تا اگزیستانسیالیسم نیامده بود لااقل فلسفه نداشت، حالا دارای فلسفه هم شده است که بله این جور باید بود.

این تکبر بر خدا و ایستادگی در برابر خدا و «نه» گفتن در مقابل ذات حق، ضد انسانیترین چیزهاست. من در مقالاتی تحت عنوان «سیری در نهجالبلاغه» به مناسبتی رسیدم به همین جا که اصلًا این مسئله ترک دنیا و دنیاپرستی در نهجالبلاغه بر چه اساسی است؛ که این برمیگردد به امر کمال انسان و به اینکه اگر انسان نباید در مقابل مادیات تسلیم باشد و نباید بنده مادیات باشد، چه فرق میکند، بنده بودن بنده بودن است، اگر انسان بنده خدا هم باشد بالاخره بندگی بندگی است؛ در آنجا بحث خوبی شده است.

فراموش کردن « خود »

عزیز کریم واقعی خداست؛ العزیز اوست و الکریم اوست. کسی در مقابل خدا خودش را عزیز و کریم بداند این همان عصیان در مقابل حق و تکبر بر ذات پروردگار است؛ آخرین نتیجهاش همین است که قرآن ذکر میکند: «انَّ شَجَرَتَ الزَّقّومِ. طَعامُ الْاثیمِ. کالْمُهْلِ یغْلی فِی الْبُطونِ. کغَلْی الْحَمیمِ. خُذوهُ فَاعْتِلوهُ الی سَواءِ الْجَحیمِ. ثُمَّ صُبّوا فَوْقَ رَأْسِهِ مِنْ عَذابِ الْحَمیمِ. ذُقْ انَّک انْتَ الْعَزیزُ الْکریمُ». خدا موجودی جدا از انسان نیست که انسان بگوید من خودم را حفظ میکنم در مقابل او؛ او را طرد میکنم خودم را حفظ میکنم. «خود» انسان با خدا حفظ میشود. در آیات دیگر قرآن