شک توأم با لعب

این توأم شدن شک با لعب تصادفی نیست. خدا تضمین کرده است که اگر انسان طالب حقیقت باشد راه را به او بنمایاند. این، تضمین قطعی است: «وَالَّذینَ جاهَدوا فینا لَنَهْدِینَّهُمْ سُبُلَنا وَ انَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنین» [1] کسانی که در راه ما بکوشند (همان شأن ربوبیت پروردگار است)، شأن ربوبیت ما، شأن هادویت ما اقتضا میکند که راهها را به آنها بنمایانیم. پس اساس مطلب این است که انسان خالصانه و مخلصانه، حقخواه و حقجو و حقطلب باشد و جدی باشد و به جد بخواهد. اما اگر انسان میخواهد همه چیز را با حالت لعب و شوخی و غیر جدی تلقی کند این شک توأم با لعب است. شک توأم با لعب هرگز رفعشدنی نیست. خداوند انسان را برای مسخرگی و اینکه هر چیزی را غیر جدی بگیرد نیافریده، خدا انسان را آفریده که همه چیز را جدی بگیرد. افرادی واقعاً همیشه در حال شک در مسائل دینی به سر میبرند ولی هر وقت هم مسئله به آنها عرضه بشود شروع میکنند آن را با حالت مسخرهچیگری تلقی کردن. این است که تا آخر عمر به همین حالت باقی میمانند و این دیگر بیماری چاره ناپذیر است. چون بیماری چارهناپذیر است [قرآن] میگوید پس رهایشان کن، حالا منتظر باش جریانهایی را که در آینده است. چه جریانهایی؟ «فَارْتَقِبْ یوْمَ تَأْتِی السَّماءُ بِدُخانٍ مُبین» ای پیغمبر منتظر آن روز باش که آسمان دود روشنی را بیاورد. مقصود این است که فضای آسمان پر از دود بشود.

راجع به اینکه قرآن در این آیه چه میخواهد بگوید، مفسرین دو سه جور نظر دادهاند.

یکی اینکه گفتهاند این آیه اشاره به یک حادثه واقع شده در زمان پیغمبر اکرم است، یعنی در آن زمان که آیه آمد واقع نشده بود ولی بعد واقع شد، چون نوشتهاند پیغمبر اکرم یک بار نفرین فرمود به قریش که اذیت میکردند، فرمود: «اللَّهُمَّ اجْعَلْسِنیهِمْ کسِنی یوسُف» [2] خدایا قحطیای مانند قحطی یوسف برای اینها بفرست.

سرزمین مکه هم که سرزمین ضعیفی است؛ یک سال، دو سال که بگذرد و اینها در مضیقه قرار بگیرند خیلی وضعشان بد میشود. اینها گرفتار به اصطلاح مَجاعَه شدند