صحبت میکرد، به آواز طبلی که علامت ورود یک مقدار کالای تجارتی بود، مردم از ترس اینکه تمام بشود نتوانند تهیه کنند، رفتند و دور پیغمبر را رها کردند. غرض، اشاره به این نکته بود که فرمود: وَ تَرَکوک قائِماً همان طوری که ایستادهای، یعنی در حال ایستاده خطابه میخوانی، تو را تنها میگذارند. میگویند نشستن هنگام خطابه بدعتی است که معاویه ایجاد کرد.

اینکه آیا امام جمعه و خطیب باید یک نفر باشد یا میشود یکی خطیب باشد و دیگری امام جماعت، این خود مسئلهای است. اکثر یا همه قائلند که یک نفر باید هم خطیب باشد و هم امام جماعت، و به عقیده عدهای شرط اصلی امام نماز جمعه این است که بتواند و قادر باشد که خطبه ایراد کند. در روایتهای زیادی عنوان مطلب «امامٌ یخْطِبُ» است.

دیگر اینکه امام در حالی که برای خطابه ایستاده است، به شمشیر یا نیزه یا عصایی تکیه میکند و در این حال به انشاء خطبه میپردازد.

روایت امام هشتم درباره خطبه جمعه

در خطبه جمعه علاوه بر حمد و ثنای الهی و ذکر رسول اکرم و ائمه دین و یک سوره قرآن، لازم است خطیب موعظه کند و عنداللزوم مطالب لازمی را برای مسلمین بگوید. راجع به اینکه آن مطالب لازم چه نوع مطالبی خوب است باشد، از یک روایت استفاده میکنم.

در وسائل الشیعه جلد اول، صفحه 457 در ضمن احادیث مربوط به خطبه جمعه، حدیثی از کتاب علل الشرایع و عیون اخبار الرضا نقل کرده. این حدیث را فضل بن شاذان نیشابوری که از اکابر و ثقات روات ماست از حضرت رضا علیه السلام نقل میکند. در آنجا دارد: انَّما جُعِلَتِ الْخُطْبَةُ یوْمَ الْجُمُعَةِ لِانَّ الْجُمُعَةَ مَشْهَدٌ عامٌ یعنی علت اینکه خطبه در روز جمعه قرار داده شده است این است که روز جمعه از نظر اسلام روز اجتماع عمومی است و همه باید در اجتماع روز جمعه جمع شوند. فَارادَ انْ یکونَ لِلْامیرِ سَبَبٌ الی مَوْعِظَتِهِمْ وَ تَرْغیبِهِمْ فِی الطّاعَةِ وَ تَرهیبِهِمْ مِنَ الْمَعْصِیةِ خداوند با تشریع این دستور خواسته است که این وسیلهای باشد برای رئیس و پیشوای جمعیت که آنها را موعظه کند، به طاعت ترغیب کند و از معصیت و گناه بترساند. وَ تَوْقیفِهِمْ عَلی ما ارادَ مِنْ مَصْلَحَةِ دینِهِمْ وَ دُنْیاهُمْ دیگر اینکه مردم را آگاه کند به