داده است. در سوره زخرف میفرماید: اهُمْ یقْسِمونَ رَحَمَةَ رَبِّک نَحْنُ قَسَمْنا بَینَهُمْ مَعیشَتَهُمْ فِیالْحَیوةِ الدُّنْیا وَ رَفَعْنا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ لِیتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً سُخْرِیاً آیا آنها رحمت پروردگار تو را تقسیم کردهاند؟ ما هستیم که مایه تعیش و استعدادهای گوناگون را در میان مردم تقسیم کردهایم تا در نتیجه، اختلاف طبیعی در میان آنها پیدا شود و همین اختلاف و تفاوت سبب میشود که بعضی افراد مسخّر بعضی دیگر قرار گیرند و نظام اجتماعی زندگی بشر استقرار پیدا کند [1].

اختلافات افراد از نظر استعدادها

یکی از شاهکارهای خلقت اختلاف طبیعی افراد و تفاوت آنهاست، خصوصاً با در نظر گرفتن اینکه همان که در یک جهت امتیاز و تفوّق طبیعی دارد، در جهت دیگر، دیگری بر او تفوّق و امتیاز دارد و نتیجه این است که همه مسخّر یکدیگر و محتاج به یکدیگرند.

جامعههای پیشرفته دنیا کوشششان این است که عدالت و مساوات را برقرار کنند و تا هر اندازه که توفیق یافتهاند این طور نیست که بین بااستعداد و بیاستعداد، باهوش و کودن، فعال و بیحال، باشخصیت و بیشخصیت، امین و غیر امین، خادم و خائن، به نام عدل و مساوات فرق نگذارند؛ مساوات این نیست، عدالت این نیست، این جور تفاوت نگذاشتنها عین ظلم و ستمگری است.

مساوات حقیقی

مساوات این است که امکانات مساوی برای همه افراد فراهم شود، میدان برای همه به طور مساوی باز باشد، زمینه برای همه متساویاً فراهم باشد، تا اگر کسی همت داشته باشد در هر کجا که هست و در هر طبقهای که هست بتواند در پرتو لیاقت و استعداد و بروز فعالیت به کمال لایق خود برسد. حالا هر کس کوتاهی کرد خودش کرده، هر کس کوتاهی نکرد نتیجهاش را میبرد.

مثلًا امکان تحصیل علم باید برای همه فراهم باشد، همه بتوانند به مدرسه