تنبل و کلّاش و فاسدالاخلاق بار آورده، لطمهها و خساراتی وارد آورده که کمتر از لطمات و خسارات یک سپاه جرّار نبوده، مصداق کلام خدا بوده درباره بعضی انفاقات که میفرماید:

مَثَلُ ما ینْفِقونَ فی هذِهِ الْحَیوةِ الدُّنْیا کمَثَلِ ریحٍ فیها صِرٌّ اصابَتْ حَرْثَ قَوْمٍ ظَلَموا انْفُسَهُمْ فَأهْلَکتْهُ وَ ما ظَلَمَهُمُ اللَّهُ وَ لکنْ أنْفُسَهُمْ یظْلِمونَ [1].

مَثَل انفاقهایی که در این دنیا میکنند (و عنوان انفاق و صدقه و امثال اینها به آنها میدهند) عیناً مَثَل باد سختی است که با سرما همراه است و میرسد به زراعت مردمی که ظلم به نفس کردهاند و همه آن زراعتها را از بین میبرد.

خداوند به آنها ستم نکرده، خودشان به خودشان ستم کردهاند.

جامعه را هرگز با جود و احسان نمیتوان اداره کرد. پایه سازمان اجتماع، عدل است. احسان و جودهای حسابنشده و اندازهگیرینشده کارها را از مدار خود خارج میکند. امام سجاد علیه السلام فرمود:

کمْ مِنْ مَفْتونٍ بِحُسْنِ الْقَوْلِ فیهِ، وَ کمْ مِنْ مَغْرورٍ بِحُسْنِ السَّتْرِ عَلَیهِ، وَ کمْ مِنْ مُسْتَدْرَجٍ بِالْاحْسانِ الَیهِ [2].

بسیاری از مردم از بس خوبشان را و مدحشان را گفتند فاسد شدند، بسیاری از مردم چون از عیبشان چشمپوشی شد و مورد انتقاد قرار نگرفتند مغرور شدند، بسیاری از مردم هم چون به آنها احسان شد و از راه احسان زندگی و کارشان اداره شد متدرّجاً در غفلت فرو رفتند.

این است معنی سخن علی مرتضی علیه السلام که فرمود: الْعَدْلُ یضَعُ الْامورَ مَواضِعَها وَ الْجودُ یخْرِجُها مِنْ جَهَتِها عدل جریان کارها را در مجرای خود قرار میدهد، اما جود جریانها را از مجرای اصلی خارج میکند.