اندکی از آن از همه بهشتها بالاتر است. دومرتبه میآید سراغ نقش اجتماعیشان:

مَثَلشان در تورات آن بوده است و در انجیل مَثَل یک کشت است که ابتدا که از زمین سر میزند یک برگ نازکی است ولی کم کم رشد میکند، سرپای خودش میایستد و به جایی میرسد که تمام کشاورزها از رشد فوق العاده این گیاه تعجب میکنند. رشد جامعه اسلامی را دارد بیان میکند.

قرآن همه جانبه حرف میزند. یک وقتی بود که جامعه ما دچار یک بیماری بود و آن این که اسلام را فقط در عبادت میدانستند، آنهم چه عبادتهایی! ملاک مسلمانی، زیاد مسجد رفتن و زیاد دعا خواندن بود. این، به صورت یک بیماری درآمده بود. ولی کم کم علامت یک بیماری دیگری در میان ما پیدا میشود. عدهای که توجه به جنبههای اجتماعی اسلام پیدا کردهاند، کم کم میخواهند جنبههای معنوی اسلام را ندیده بگیرند. این هم بیماری است. اگر جامعه ما به این دنده بیفتد و آن جنبه را فراموش کند، باز یک جامعه منحرفی است در همان حد که جامعه گذشته ما منحرف بوده. جامعهای که پیغمبر درست کرد [جامعه معتدل بود.] شما وقتی تاریخ را مطالعه میکنید، میبینید اینها در دنیا نظیر ندارد: همینهایی که میآمدند در جنگ با ایران و روم شرکت میکردند، قائِمُ اللَّیلِ وَ صائِمُ النَّهارِ و در عین حال ضارِبٌ بِالسَّیفِ بودند. شب تا صبح ایستاده بود خدا را پرستش میکرد، در راز و نیاز بود، و روز روزه میگرفت، و در حالی که شبْ بیخوابِ عبادت بود و روز روزه داشت، آنچنان در میدان جنگ میجنگید که هیچ کس در مقابلش توانایی نداشت. اگر فقط شبها عبادت میکرد و روزها روزه میگرفت ولی از گوشه مسجد بیرون نمیآمد، او مسلمان نبود. و اگر فقط در میدان جنگ شمشیرش خوب کار میکرد و خبر دیگری نبود، او یک آدمی بود که دنبال طمعش میرفت مثل همه کشورگشایان دیگر که دنبال طمعشان میروند. ارزشش به جامعیتش است. و ما نباید این جامعیت اسلام را هرگز فراموش کنیم که اسلام نیز مثل هر مرکب دیگری وقتی که اجزایش تعادلش را از دست داد، از بین میرود. شما در ترکیب بدن انسان که انواع نیازها (مثلًا نیاز به ویتامینها) دارد، میبینید وقتی یکی از آنها کم یا زیاد میشود سلامت از بین میرود.

پس، از جمله چیزهایی که واقعاً ما باید به آن توجه داشته باشیم که در درجه اول در خودمان و در فرزندانمان پرورش بدهیم، حس پرستش و عبادت به همان