جسم که جسم نیرو بگیرد، یک کمال است. میدانیم همه کسانی که از نظر بدن نیرومند بودهاند، این نیرومندی برایشان کمال شمرده شده است. مثلًا امیرالمؤمنین نیرومند بوده و نیروی بدنی داشته است و این جزء کمالات آن حضرت است.

پرورش جسم و تن پروری

ممکن است بگویید اگر اسلام طرفدار رشد جسم است، پس چرا اینقدر میگویند تن پروری بد است؟ تن پروریای که بد است غیر از پرورش تن به معنی بهداشت است. آن تن پروری در واقع نفس پروری است که اغلب بر ضد بهداشت جسم و پرورش جسم- به این معنا که گفتیم- میباشد. آن تن پروری که بد است معنیاش این است که انسان نفس پرور و شهوتران باشد، یعنی همیشه دنبال تمایلات نفسانی خود باشد، و ربطی به مسئله رشد جسم ندارد. و اتفاقاً قضیه درست برعکس است، یعنی اگر انسان زیاد دنبال پرورش تن به معنی نفس پروری برود به جسمش زیان میرساند. آدم نفس پرور فقط درباره شکمش فکر میکند که لذت شکم را هرچه بیشتر ببرد، و شک ندارد که کسی که میخواهد جسمش را سالم نگه دارد نمیتواند اینجور باشد، بلکه باید با شکم پرستی مبارزه کند. یک آدم تنبل و تن پرور دنبال لذتهای دیگر است. شب تا صبح نمیخوابد برای اینکه در فلان مجلس عیش شرکت کند، پدر جسم و اعصاب خودش را در میآورد. این تن پروری به معنی نفس پروری است و بر ضد پرورش جسم به معنی بهداشت جسمی میباشد.

به هر حال آن تن پروری که این همه در کلمات شعرا و عرفا و ادبای ما آمده است و تعبیر ادبی فارسی هم هست- و در عربی نیز ممکن است در زبان شعرا آمده باشد- و آن را «تن پروری» میگویند چون شهوات مربوط به جسم است، آری آن تن پروری غیر از مسئله رشد دادن و پرورش واقعی نیروهای جسمانی است، و بلکه ایندو تا حدی بر ضد یکدیگرند؛ یعنی اگر انسان بخواهد جسمش را پرورش دهد به این معنی که براساس طبیعت تکمیلش کند و سلامتش را حفظ نماید به گونهای که از آسیبها و بیماریها دور بماند و عمرش را طولانی کند، باید با آن نوع تن پروری که نفس پروری و شهوت پروری است مبارزه کند.

در این جهت من خیال نمیکنم نیازی به بحث باشد که در تربیت اسلامی مسئله پرورش جسم جزء اصول است. عمده این است که درباره استعدادهای