قطعی باشد و مسلّم بشود که زیان دارد، از نظر اسلام قطعاً حرام است. و اگر فقها در بعضی مسائل فتوا نداده باشند، از این لحاظ است که به جنبه مطلب واقف نیستند، یعنی مطلب برایشان روشن نیست که آیا واقعاً ضرر دارد یا ندارد.

مثلًا فتوا در مسئله کشیدن تریاک، چنانکه مرحوم آقا سیدابوالحسن در رساله وسیلة النّجاة ذکر کرده چنین است: یک وقت میگوییم که یک پُک به تریاک زدن چطور است (نه به صورت عادت درآمدن)؟ چون بر مقیاس ضرر است و این آن مقدارِ معتدٌ به نیست پس حرام نیست، ولی عادت کردن یعنی تریاک کشیدن به گونهای که منجر به عادت شود و نیز هر مقدمهای که موجب این عادت گردد حرام است. و حال آنکه ما نه در قرآن چیزی در مورد تریاک داریم و نه در سنت. معتاد شدن به تریاک را فقط به این دلیل میگویند حرام است که زیان دارد. یا مثلًا هروئین که یک مسئله جدیدی است و در قدیم نبوده، چون محرز است که یک امری است که قطعاً زیان دارد، در حرمتش هم شکی نیست. در مورد سیگار و قلیان نیز به همین ترتیب استدلال میشود.

کلی آن این است که هر چیزی که زیان دارد حرام است. ممکن است یک فقیهی خودش قلیان و سیگار هم بکشد، ولی او فکر نمیکند که یک چیز پرضرری است.

اما فقیه دیگری که به ضررهای ایندو آگاهتر است و برایش محرز است که واقعاً کشیدن آنها صدمه زدن به بدن است، عمر را کوتاه میکند، به سلامت لطمه وارد میآورد، و خلاصه برایش محرز است که اعتیاد به سیگار ضرر دارد، فتوا میدهد که حرام است. خود همین آقایان هم که اعتیاد دارند، وقتی مریض میشوند و به طبیب مراجعه میکنند و طبیب به آنها میگوید سیگار ضرر دارد، میگویند چون طبیب گفته، من شبهه میکنم و دیگر حرام است و نمیکشم. اصلِ کلی است، به خصوصیات مسائل کاری ندارم. این اصل کلی در اسلام هست که هر چیزی که برای جسم انسان زیان داشته باشد حرام است. و برعکس، در سنت زیاد میبینیم که خوردن فلان میوه یا فلان سبزی مثلًا مستحب است چون دندانها را محکم میکند، دیگری فلان بیماری را از بدن بیرون میبرد. و این موارد در سنت زیاد است که ملاک یک حرام یا یک مستحب و یا یک مکروه، زیان رساندن یا مفید بودن و یا مفید نبودن است. فلان چیز چون برای معده خوب است مستحب است.

بنابراین پرورش جسم در حدود پرورش علمی، بهداشت، سلامت و تقویت