مفهوم « جبن » در این حدیث

اما مسئله جبن. مسئله جبن نیز اینجا ناظر به مسئله عفاف زن است نه مسئله جبن و شجاعت مطلقاً. شجاعت به عنوان خلق روحی که به اصطلاح معروف یعنی قوّت قلب داشتن و نترس بودن و خود را نباختن در مقابل دیگران، برای مرد ممدوح است، برای زن هم ممدوح است. هیچ وقت اسلام نمیگوید که مرد خوب است شجاع و قوی القلب باشد ولی زن خوب است ترسو باشد. به چه دلیل؟ به دلیل اینکه اولًا آنچه ما در باب مدح شجاعت و مذمّت جبن داریم- که زیاد است- اختصاص به زن یا مرد ندارد، هم در مورد مرد است و هم در مورد زن. و ثانیاً سیره زنان مسلمین این است که همیشه شجاع بودهاند، یعنی زنان شجاع مسلمین مورد تمجید و تبجیل قرار گرفتهاند، چون شجاعت یعنی نترس بودن و باک نداشتن و اینکه انسان وقتی در مقابل خطر قرار میگیرد فکر جان یا مال، او را نترساند و عقب نشینی نکند، فداکار باشد؛ حاضر باشد از جانش، از مالش و از حیثیتش بگذرد و در مقابل دشمن بایستد.

داستان صفیه دختر عبدالمطّلب

مثلًا ما میبینیم در تاریخ اسلام داستان صفیه دختر عبدالمطّلب به عنوان یک داستان حماسی و قابل تمجید و اینکه از یک زن هاشمی چنین انتظار میرود، نقل شده است. در جنگ خندق که مسلمین محصور بودند و کفار آنها را محاصره کرده بودند، پیغمبر اکرم زنها را در یک حصار مخصوصی در یک محل معینی قرار داده بود. مردی است به نام حَسّان بن ثابت، شاعر معروف، و به اصطلاح شاعر مُفلِقی است یعنی از شعرای بسیار زبردست است و با زبانش هم خیلی به اسلام خدمت کرده و شاعر مُخَضْرَم هم هست، یعنی هم در دوره جاهلیت شاعر بوده است و هم در دوره اسلام، و او را از شعرای درجه اول عرب میشمارند. او نیز مانند اکثر شعرای دیگر و مانند اکثر کسانی که شغلشان حرف زدن است و نیرویشان بیشتر در حرف زدن مصرف میشود و قهراً در عمل کوتاه هستند [در عمل ناتوان بود.] آنجا که دیگر پای عمل و جنگ به میان آمد، میدان جنگ را رها کرد و رفت در میان زنها مخفی شد. اتفاقاً یکی از افراد دشمن آمد و وقتی اطلاع پیدا کرد که اینجا زنها هستند، به همان دژ زنها حمله کرد. زنها به حسّان گفتند: بلندشو شمشیر را بردار،